Co to jest badanie cytologiczne i jak je wykonać?
Badanie cytologiczne potocznie nazywane cytologią jest podstawą profilaktycznych badań dla każdej kobiety. Pozwala ono bowiem na wczesne wykrycie, jednego z częstszych złośliwych nowotworów damskich a mianowicie raka szyjki macicy.
Spis treści
Gdzie wykonać badanie?
Cytologie można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym. Zarówno u lekarza na NFZ jak i prywatnie.
Jak często mogę wykonać badanie na fundusz?
Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce refunduje badanie cytologiczne wszystkim kobietom pomiędzy 25 a 59 rokiem życia raz na trzy lata.
Jaki jest koszt przeprowadzenia badania prywatnie?
W zależności od miasta i gabinetu lekarskiego ceny wahają się w dość szerokim zakresie, bo od 20 do około 50 zł.
Warto wybrać się do przychodni, w której można zapisać się na odpłatną wizytę u ginekologa, który w tym samym miejscu przyjmuje na fundusz, wówczas cena powinna być bliska niższej granicy.
Po co mi cytologia?
Cytologia pozwala na wczesne wykrycie inwazyjnego i złośliwego raka szyjki macicy, jak również na kontrolowanie efektów zastosowanego leczenia.
Dodatkowo w czasie badania można stwierdzić zmiany zapalne pochwy oraz dokonać oceny hormonalnej cyklu miesięcznego. Jednocześnie istnieje możliwość wykrycia raka jajnika lub raka trzonu macicy.
Jakie są wskazania do cytologii?
Badanie o charakterze onkologicznym powinny regularnie przeprowadzać wszystkie panie od chwili rozpoczęcia współżycia seksualnego:
- Raz do roku – panie z wysokim ryzykiem zachorowania na raka szyjki macicy – nawracające stany zapalne pochwy, częste zmiany partnerów seksualnych, krwawienia kontaktowe, np. po stosunkach płciowych, w poprzednim badaniu diagnostycznym IIo bądź IIIo wg Papanicolaou, obciążenie genetyczne.
- Co dwa lata – u kobiet o niskim stopniu zagrożenia zachorowaniem na raka szyjki macicy – stały partner seksualny, Io bądź IIo wg Papanicolaou, dwa dobre wyniki w odstępach 12 miesięcy badania cytologicznego.
- W ciąży – badanie należy wykonać dwukrotnie, w I oraz III trymestrze.
- Kontrolowanie wyników leczenia zachowawczego bądź operacyjnego nadżerki tarczy szyjki macicy.
Badanie cytologiczne o charakterze hormonalnym przeprowadza się:
- W celu oceny czynności jajników,
- W celu oceny stanu nabłonka pochwy,
- W celu oceny działania leków hormonalnych,
- W celu określenia czasu owulacji oraz czasu trwania II fazy cyklu miesiączkowego.
Przygotowanie do badania
- Wstrzemięźliwość seksualna przez 24 godziny przed badaniem,
- Nie wykonywanie badania ginekologicznego w ciągu 24 godzin poprzedzających cytologię,
- Przez kilka dni przed poddaniem się badaniu nie należy stosować miejscowych leków dopochwowych,
- Przez kilka dni przed badaniem nie należy wykonywać płukania pochwy.
Przed badaniem informujemy lekarza
- Jakie leki stosujemy przewlekle – szczególnie ważne są hormonalne,
- Data ostatniej miesiączki
- Data pierwszej miesiączki w życiu – zwykle chodzi o rok lub twój wiek
- Czas trwania cykli miesięcznych – zarówno najdłuższego jak i najkrótszego
W czasie badania
Badanie cytologiczne jest bezbolesne. To co odczuwa pacjentka porównywalne jest to klasycznego badania ginekologicznego jakiemu powinna poddawać się każda kobieta. Odczuwamy delikatny dyskomfort związany głównie z użyciem przez lekarza plastykowego, sterylnego wziernika.
Lekarz wprowadza do pochwy patyczek zakończony watką za pomocą którego pobiera wymaz. Następnie zamyka patyczek w odpowiednim pojemniku i wysyła do laboratorium.
Czy po badaniu mogą pojawić się powikłania?
Po cytologii nie musimy stosować się do żadnych specjalnych wytycznych. Badanie jest nieinwazyjne i nie powoduje występowania jakichkolwiek powikłań. Istnieje więc możliwość wielokrotnego powtarzania jego wykonania. Zaleca się je nawet kobietom ciężarnym.
Wynik
Wynik dostępny będzie w przychodni w ciągu kilku dni. Zakwalifikuje cię do jednej z pięciu grup ryzyka. Prawidłowy wynik nie wymaga żadnej interwencji a jedynie dalszych skrupulatnych kontroli.
Jeśli wynik jest nieprawidłowy zachodzi konieczność ponownej wizyty u lekarza. W zależności od rodzaju zmian może zostać zalecone leczenie i powtórzenie badania po upływie pewnego czasu – gdyż może on świadczyć jedynie o infekcji lub nosicielstwie jednej z odmian wirusa HPV.
W przypadku wyższej grupy ryzyka i podejrzenia zachorowania na nowotwór przeprowadzane są kolejne badania diagnostyczne – USG, RTG, Tomografia, Biopsja, Kolonoskopia, badania krwi. Po uzyskaniu pełnej diagnozy specjalista prowadzi dalszy tok leczenia w sposób indywidualny.