Pakiet onkologiczny – czyli Szybka Terapia Onkologiczna

W leczeniu nowotworów liczy się czas. Im wcześniej postawiona zostanie właściwa diagnoza i rozpoczęte odpowiednio dobrane leczenie tym większe szanse na wyleczenie i przeżycie pacjenta. Właśnie ta myśl spowodowała wdrożenie rządowego „pakietu onkologicznego”. Szybka terapia onkologiczna zaczęła obowiązywać 1 stycznia 2015 roku.

Co to jest szybka terapia onkologiczna?

Program ten został wdrożony z myślą o pacjentach z podejrzeniem lub już chorujących na nowotwory złośliwe. O zakwalifikowaniu do programu decyduje lekarz, ani Ministerstwo Zdrowia, ani NFZ nie mają tu jakiejkolwiek władzy decyzyjnej.

Wprowadzenie pakietu onkologicznego sprawiło, że utworzono niejako zupełnie odrębną grupę pacjentów, którzy oczekują na otrzymanie świadczeń medycznych z dziedziny onkologii. Daje to możliwość otrzymania kompleksowej opieki na każdym etapie choroby nowotworowej, diagnostyka przebiega zdecydowanie szybciej, jest lepsza organizacja wdrażania procedur leczenia.

Wprowadzenie pakietu onkologicznego nie powoduje wydłużenia się kolejek do specjalistów oraz na badania dla innych chorych. Pacjenci onkologiczni są bowiem traktowani zupełnie oddzielnie i tworzone są specjalne listy i kolejki tylko dla nich, którzy oczekują na nielimitowane świadczenia.

Podstawowym zadaniem pakietu onkologicznego jest zwiększenie dostępności do diagnostyki oraz leczenia nowotworów złośliwych oraz odpowiednie usystematyzowanie całego procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Krokiem do osiągnięcia celu jest wprowadzenie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego oraz ustalenie maksymalnych terminów w jakich muszą zostać przeprowadzone kolejne etapy. W celu usprawnienia całego procesu zniesione zostają również limity na diagnostykę i leczenie chorób onkologicznych.

Co zyskają pacjenci dzięki wprowadzeniu pakietu onkologicznego?

• Pacjenci z podejrzeniem wystąpienia nowotworu będą mogli zostać znacznie szybciej przyjęci przez specjalistę – krótsze kolejki,
• Wszelkie kwestie związane z diagnostyką oraz leczeniem chorób nowotworowych zostają usystematyzowane i jasne,
• Przyspieszenie procesu diagnostycznego,
• Kompleksowe leczenie chorób nowotworowych,
• Spadek śmiertelności pośród pacjentów onkologicznych,
• Znaczące zmniejszenie kosztów leczenia wynikające z wczesnego wykrywania schorzeń.

Początek leczenia w ramach systemu onkologicznego

Aby korzystać z pakietu onkologicznego konieczne jest otrzymanie specjalnej karty diagnostyki i leczenia nowotworowego. Jej uzyskanie możliwe jest na różne sposoby. Przysługuje ona zarówno pacjentom, u których zachodzi podejrzenie rozwoju choroby nowotworowej, jak również tym, u których jest ona już rozpoznana i swoje leczenie rozpoczęli wcześniej.

Aby uzyskać możliwość korzystania z pakietu onkologicznego należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Jego zadaniem jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu z pacjentem, ocena zgłaszanych dolegliwości i w razie konieczności zlecenie wykonania niezbędnych badań. Jeśli stanie się to podstawą do podejrzewania wystąpienia nowotworu złośliwego pacjent zostanie skierowany do poradni specjalistycznej, do onkologa lub właściwego lekarza z uwagi na umiejscowienie nowotworu. W tym momencie lekarz pierwszego kontaktu wystawia również kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego.

Kartę diagnostyki i lecenia onkologicznego można otrzymać również od lekarza specjalisty w ambulatoryjnym ośrodku specjalistyczny, ma on możliwość jej wystawienia jeśli stwierdzi chorobę nowotworową u pacjenta, którego leczy w związku z jakimkolwiek innym schorzeniem. Kartę dostaniemy również w szpitalu, w którym przebywamy z uwagi na jakiekolwiek schorzenie i podczas tego pobytu wykryta zostanie choroba onkologiczna, wówczas konieczne jest potwierdzenie stawianej diagnozy. Po dniu 1 stycznia 2015 karty diagnostyki i leczenia onkologicznego zostały wydane również wszystkim chorym hospitalizowanym z powodu choroby nowotworowej, jak również tym, u których schorzenia wykryto wcześniej, skutkowało to ich płynnym wejściem do nowego systemu.

Jakie informacje zawarte są w karcie diagnostyki i leczenia onkologicznego?

Pacjent z podejrzeniem nowotworu lub leczony z jego powodu otrzymuje oryginał karty nieodpłatnie i stanowi ona jego własność. Świadczeniodawca ma obowiązek wydania choremu karty i przechowywania jej kopii.

Zawiera ona szereg odpowiednich rubryk, które w skrupulatny sposób dokumentują cały proces diagnostyki oraz leczenia onkologicznego. Dzięki temu wszystkie zgromadzone na temat konkretnego pacjenta dane zawarte zostają w jednym miejscu i dostęp do nich dla kolejnych specjalistów jest uproszczony.

Karta uzupełniana jest przez odpowiednich dla konkretnego etapu diagnostyki i leczenia onkologicznego lekarzy.

Znajdują się w niej m.in.:

• Dokładny wykaz badań diagnostycznych, które przeprowadzono u pacjenta,
• Rozpoznanie – jeśli stwierdzono nowotwór również informacje dotyczące jego zaawansowania,
• Plan leczenia.

Zniesienie limitów onkologicznych

W ośrodkach, które gwarantują terminowość i kompleksowość świadczeń czyli oferujących pakiet onkologiczny zniesione zostały wszelkie limity związane z diagnozowaniem i leczeniem chorób nowotworowych.

Dla pacjentów onkologicznych powstały całkowicie odrębne listy i osobne kolejki do skorzystania z konkretnych świadczeń, co w znacznym stopniu skraca ich czas oczekiwania na postawienie diagnozy i tym samym rozpoczęcie właściwego procesu leczenia.

Zniesienie limitów onkologicznych i wprowadzenie osobnych list prowadzi również do zmniejszenia kolejek do specjalistów i badań diagnostycznych dla innych pacjentów.

Wzrost znaczenia lekarzy POZ w diagnozowaniu raka

Nie nakłada się na nich oczywiście obowiązku wykrywania schorzeń nowotworowych, jednak zyskują oni większe możliwości.

Podstawową zmianą jest możliwość zlecania większej ilości badań diagnostycznych takich jak : biochemiczne i immunochemiczne z surowicy krwi, hematologiczne, ultrasonograficzne, elektrokardiograficzne czy spirometrię. Dają one możliwość wykluczenia lub potwierdzenia przypuszczalnej diagnozy i określenie czy pacjent wymaga konsultacji specjalistycznej.

Jeśli wykonane badania potwierdzają przypuszczenia lekarza pierwszego kontaktu wystawia choremu kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego, która ułatwia mu dostęp do dalszej diagnostyki. Za dalsze postępowanie lecznicze odpowiedzialny będzie już lekarz z ambulatoryjnego ośrodka specjalistycznego.

Terminy świadczeń w ramach pakietu onkologicznego

W terminie nie przekraczającym 5 tygodni:

• Pacjent oczekuje na wizytę u specjalisty (nie dłużej niż 2 tygodnie),
• Pacjent wykonuje badania zlecone przez specjalistę w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby nowotworowej – diagnostyka wstępna.

W czasie nie przekraczającym kolejnych czterech tygodni:

• Przeprowadzane są badania zlecone przez lekarza specjalistę w ramach diagnostyki pogłębionej.
• W roku 2015 czas diagnostyki zgodnie z pakietem onkologicznym wynosił 9 tygodni, w roku 2016 8 tygodni, zaś w roku 2017 osiągnie docelowy poziom 7 tygodni.

Przebieg diagnostyki

Pacjent wedle pakietu onkologicznego pokonuje następujące etapy:

• Zgłoszenie się do lekarza POZ, stwierdzenie podejrzenia nowotworu i wydanie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego, skierowanie do specjalisty.
• Wizyta u specjalisty w czasie nie przekraczającym 2 tygodni. Wykonanie badań diagnostyki wstępnej, które potwierdzają lub wykluczają wstępną diagnozę.
• Diagnostyka pogłębiona – dokładniejsze badania i konsultacje specjalistyczne.
• Zwołanie konsylium i wyznaczenie koordynatora – lekarza prowadzącego – wybór odpowiedniego planu leczenia.
• Leczenie.
• Powrót pod opiekę lekarza POZ po zakończeniu terapii.

Konsylium

Można je określić jako zebranie lekarzy specjalistów, którzy wspólnie podejmują decyzję o leczeniu konkretnego pacjenta. Do takiego spotkania dochodzi w przeciągu maksymalnie 2 tygodni od momentu, w którym pacjent zgłosi się do szpitala.

W składzie konsylium nie może zabraknąć:

• Onkologa oraz hematologa (nowotwory krwi lub układu chłonnego) lub hematologa dziecięcego jeśli leczone jest dziecko, jak również specjalisty onkologii klinicznej w innych przypadkach;
• Specjalisty radioterapii, radioterapii onkologicznej lub medycyny nuklearnej (jeśli rozpoznany jest nowotwór gdzie ten rodzaj medycyny znajduje zastosowanie w lecznictwie);
• Specjalista chirurgii onkologicznej, chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej lub innej dziedziny zabiegowej dostosowanej do lokalizacji schorzenia nowotworowego – z wykluczeniem chorób krwi i układu chłonnego;
• Radiologii lub rentgenodiagnostyki, radiodiagnostyki, radiologii, diagnostyki obrazowej.

Oprócz wymienionych powyżej specjalistów w konsylium uczestniczyć mogą również : pielęgniarka, psycholog lub też inny pracownik medyczny.

Zespół specjalistów wspólnie analizuje wszystkie wyniki badań pacjenta i podejmuje decyzje o planie leczenia jakie zostanie zastosowane.

Jakie zadania ma konsylium?

1. Wybór koordynatora leczenia – lekarza prowadzącego.
2. Ustalenie dokładnego planu leczenia.
3. Zakwalifikowanie chorego do leczenia zabiegowego, chemicznego lub radiologicznego.
4. Wybór rodzajów terapii jakie będą stosowane w konkretnym przypadku.

Koordynator leczenia

Jest to osoba wybierana przez konsylium. Jej zadaniem jest nadzorowanie całego procesu terapeutycznego, który wcześniej został ustalony przez zespół specjalistów. Stanowi dla pacjenta wsparcie informacyjne, administracyjne, organizacyjne i wspiera w kontakcie z poszczególnymi lekarzami. Ważnym elementem jest dbanie o jak najlepszy przepływ informacji na wszystkich etapach leczenia, tak aby było ono dostosowane do potrzeb pacjenta.

Zadaniem koordynatora jest również dbanie o kompletność dokumentacji związanej z kartą diagnostyki i leczenia onkologicznego pacjenta. Musi ona zawierać potwierdzenia wykonania konkretnych świadczeń i informacje o zakończeniu konkretnych etapów leczenia.

Koordynator pełni swoją rolę przez cały okres leczenia pacjenta. Po jego zakończeniu przechodzi on pod opiekę lekarza specjalisty, wraz z pełną dokumentacja i zaleceniami. Jeśli stan zdrowia utrzymuje się na dobrym poziomie i nie ulega pogorszeniu to łącznie z programem opieki długofalowej przechodzi pod opiekę lekarza POZ, który na nowo staje się jego lekarzem prowadzącym.

Funkcja koordynatora pozwala na sprawniejsze realizowanie założeń terapeutycznych wobec konkretnego pacjenta.
Realizatorzy

Placówki medyczne aby leczyć pacjentów w ramach pakietu onkologicznego musza spełnić konkretne warunki. Wszelkie informacje na temat placówek i wymagań wobec nich znajdują się na rządowej stronie:

http://pakietonkologiczny.gov.pl/realizatorzy/

Pytania?

Jeśli masz dodatkowe pytania związane z pakietem onkologicznym, jego organizacją i założeniami, warto zapoznać się z działem najczęściej zadawanych pytań, na pilotażowej stronie rządowego programu onkologicznego:

http://pakietonkologiczny.gov.pl/faq/