Rak jajnika – objawy, przyczyny i leczenie

Rak jajnika uznawany jest za nowotwór niezwykle podstępny. Wynika to z faktu, iż jest trudny do wykrycia, a jego wczesne objawy są tak mało charakterystyczne, że często je bagatelizujemy i nie udajemy się do ginekologa po diagnozę.

Wówczas rozpoznanie zostaje postawione dopiero w zaawansowanej postaci choroby, kiedy leczenie jest już bardzo trudne. Za pomocą nowoczesnego aparatu USG w gabinecie ginekologicznym możliwe jest wykrycie guza na jajniku już o wielkości zaledwie kilku milimetrów.

W naszym kraju rak jajnika plasuje się na szóstym miejscu pod względem zapadalności kobiet na nowotwory złośliwe. Może pojawić się w każdym wieku, jednak najsilniej narażone są kobiety z przedziału wiekowego 40-70 lat.

Przyczyny nowotworu jajnika

Lekarze do tej pory nie znaleźli bezpośrednich przyczyn rozwoju nowotworu jajnika. Podaje się, że ryzyko znacząco wzrasta jeśli taki nowotwór występował w rodzinie – szczególnie w pierwszym stopniu pokrewieństwa.

Jako jedyne znane przyczyny raka jajnika podaje się czynniki genetyczne oraz wiek pacjentek.

Czynniki ryzyka

• Brak ciąż i porodów,
• Wiek pomiędzy 40 – 70 lat,
• Palenie tytoniu,
• Występowanie nowotworów kobiecych w rodzinie.

Mniejszą ilość zachorowań obserwuje się u kobiet stosujących doustną antykoncepcję hormonalną.

Objawy raka jajnika

Większość nowotworów jajnika diagnozuje się zupełnie przypadkiem, np. w sytuacji, gdy kobieta zgłosi się do ginekologa, z powodu występujących okresowo bólów w podbrzuszu.

Rak jajnika w swoich pierwszych stadiach nie daje charakterystycznych objawów, z tego powodu pacjentki nie zwracają uwagi na dolegliwości jakie się pojawiają.

W początkowych stadiach schorzenia mogą pojawić się następujące syndromy:

• Wzdęcia,
• Wydłużający się problem niestrawności,
• Zanik łaknienia,
• Zaparcia,
• Uczucie pełności w brzuchu,
• Bóle w podbrzuszu,
• Bóle miednicy,
• Szybkie odczuwanie sytości w czasie jedzenia,
• Powiększenie obwodu brzucha,
• Zmiany w częstotliwości oddawania moczu.

Objawy w bardziej zaawansowanych fazach choroby:

• Nudności,
• Wymioty,
• Wodobrzusze,
• Obrzęki kończyn dolnych,
• Wzmożone parcie na pęcherz,
• Krwawienia z dróg rodnych,
• Poczucie ciężkości w jamie brzusznej,
• Bóle w lokalizacjach nietypowych dla dróg rodnych,
• Nerwobóle okolicy pachwinowej oraz kulszowej, ud,
• Poczucie ciężkości lub ucisku,
• Bolesne stosunki płciowe,
• Wybiórcza nietolerancja pokarmowa,
• Niestrawność,
• Problemy z oddawaniem stolca,
• Wyniszczenie nowotworowe organizmu,
• Zaostrzenie rysów twarzy.

Diagnostyka

Gdy zachodzi podejrzenie, że w organizmie może rozwijać się rak jajnika należy niezwłocznie udać się do ginekologa, który zleci wykonanie odpowiednich badań.

Jeśli nie znamy przyczyny pojawiających się u nas dolegliwości, które nas niepokoją koniecznie powiedzmy o nich lekarzowi, gdyż mogą stanowić istotną wskazówkę.

W wykrywaniu i diagnostyce nowotworu jajnika wykonuje się następujące badania:

• Dwuręczne badanie ginekologiczne – lekarz przeprowadza je jednocześnie przez pochwę oraz odbytnicę,
• USG – badanie można wykonać na dwa sposoby przez powłoki brzuszne oraz dopochwowo. Daje ono możliwość wykrycia nawet niewielkich zmian o charakterze guzowatym. Określana jest wielkość nieprawidłowych tkanek oraz diagnozowany stopień zaawansowania choroby nowotworowej,
• Rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa – wykonywane są w części przypadków, gdy zaistnieje taka konieczność, stanowią niejako uzupełnienie dla badania ultrasonograficznego,
• Laparoskopia – stosowana sporadycznie w wykrywaniu i diagnostyce tego rodzaju nowotworu, ze względu na swoją niewielką użyteczność w tej kwestii,
• Punkcja jamy otrzewnowej – stosuje się ją jeśli u pacjentki wystąpił objaw wodobrzusza. Możliwe jest wówczas pobranie płynu do badania cytologicznego,
• Badanie surowicy krwi pod kątem stężenia markerów nowotworowych – jednak należy pamiętać, że ich podwyższenie nie musi świadczyć o chorobie nowotworowej, w niektórych przypadkach jest wynikiem mięśniaków macicy, endometriozy lub stanów zapalnych rozwijających się w obrębie jamy brzusznej.

Profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju raka jajnika do jego groźnej postaci konieczne jest jego wczesne wykrycie. Z tego powodu zaleca się aby każda kobieta poddawała się regularnie co najmniej raz do roku kontrolnym badaniom ginekologicznym.

Guzy na jajnikach lekarz może wykryć w czasie standardowego badania pacjentki.

Jeśli coś będzie budzić wątpliwości zleci wykonanie USG przez powłoki brzuszne lub dokładniejszego dopochwowego (obecnie większość gabinetów dysponuje ultrasonografem dzięki czemu wykonuje się je w czasie jednej wizyty).

Leczenie raka jajnika

To jaka forma leczenia zostanie zastosowana uzależnione jest od stopnia zaawansowania schorzenia. W początkowych fazach, w szczególności u młodych pacjentek lekarze starają się stosować leczenie zachowawcze. Oznacza to, że usuwają jeden chory jajnik wraz z jajowodem.

Jednak ze względu na późne wykrywane tej choroby najczęściej konieczne jest usuniecie obu jajników wraz z przypadkami, jajowodami, macicą oraz okolicznymi węzłami chłonnymi.  Po zabiegu zwykle zalecana jest chemioterapia.

Wykonanie zabiegu usunięcia jajników u młodych kobiet oznacza wcześniejsze rozpoczęcie się menopauzy, która w większości przypadków charakteryzuje się znacznie większym nasileniem objawów niż ma to miejsce w trakcie takiego naturalnego procesu. Wówczas lekarze zalecają pacjentkom terapię hormonalną.