Rak kolczystokomórkowy (płaskonabłonkowy) – objawy, leczenie i rokowania

Rak kolczystokomórkowy zwany również płaskonabłonkowym zajmuje drugie miejsce pod względem częstotliwości występowania nowotworów złośliwych na skórze. Podobnie jak inne zmiany złośliwe pojawiające się na tym największym organie naszego ciała jakim jest skóra, tak i rak kolczystokomórkowy dotyczy w większości przypadków lokalizacji najsilniej eksponowanych na działanie promieniowania słonecznego. Bardzo częste jest również pojawianie się tego nowotworu na podstawie innych zmian skórnych.

Wyróżniającym objawem dla raka kolczystokomórkowego jest wzrost poprzez coraz głębsze naciekanie, przez co zmiana może pozornie wydawać się nie zmieniać swojej wielkości, a powiększa się w głąb skóry. Często występują również przerzuty, przede wszystkim do węzłów chłonnych jednak również odległe.

Lokalizacja

Rak płaskonabłonkowym bardzo często rozwija się na pograniczu skóry oraz błon śluzowych.

  • Dolna warga – jedna z najczęstszych lokalizacji, jednak nie dająca dobrych rokowań,
  • Okolice oczodołów,
  • Język,
  • Nos,
  • Zewnętrzne narządy płciowe.

Przyczyny/czynniki predysponujące

  • Narażenie na kontakt z arsenem,
  • Narażenie na działanie promieniowania jonizującego,
  • Kontakt ze smołą pogazową,
  • Występowanie na ciele blizn pooparzeniowych,
  • Albinizm skórno-oczny,
  • Chroniczne drażnienie skóry,
  • Zaburzone, nieprawidłowe procesy bliznowacenia,
  • Długotrwały i intensywny kontakt z olejem silnikowym,
  • Rzucie tytoniu,
  • Przewlekłe schorzenia skórne,
  • Narażenie na kontakt z kreozotem czyli składnikiem smoły drzewnej,
  • Leczenie z zastosowaniem terapii PUVA, którą stosuje m.in. u chorych na łuszczycę,
  • Chorowanie na przewlekłe owrzodzenia troficzne goleni,
  • Długotrwałe drażnienie mechaniczne,
  • Jasna karnacja skóry,
  • Płeć męska –częściej diagnozowany u panów,
  • Leczenie immunosupresyjne, które stosuje się u osób, które były biorcami narządów z przeszczepów,
  • xeroderma pigmentosum – choroba o podłożu dziedzicznym, która powoduje upośledzenie mechanizmów naprawczych w DNA,
  • zakażenie wirusem HPV,
  • rogowacenie słoneczne.

Objawy raka kolczystokomórkowego (płaskonabłonkowego)

Rak kolczystokomórkowy może przybierać różne formy kliniczne.

  • Jego obraz na skórze może przypominać złuszczającą się i stale powiększającą płytkę, owrzodzenie lub guzka,
  • Charakterystyczne jest uniesienie brzegów zmiany, które tworzą małe wały oraz naciekanie podstawy,
  • Świąt skóry,
  • Pieczenie,
  • Krwawienie (najczęściej stanowi wynik podrażnienia).
Rak kolczystokomórkowy (płaskonabłonkowy) na wardze. Źródło - Wikipedia
Rak kolczystokomórkowy (płaskonabłonkowy) na wardze. Źródło – Wikipedia

Odmiany

  • Brodawkująca (bujająca) – jej wygląd przywodzi na myśl niewielki guzek, którego powierzchnia jest nierówna i brodawkowata.
  • Wrzodziejąca – ta odmiana jest rozległym owrzodzeniem, którego brzegi pozostają twarde oraz uniesione nad powierzchnie skóry zdrowej.

Diagnostyka

  • Badanie wizualne przez lekarza, który stwierdza charakterystyczny wygląd zmian na skórze odpowiadający rakowi kolczystokomórkowemu,
  • Wywiad z pacjentem,
  • Przeprowadzenie badania histopatologicznego,
  • USG jamy brzusznej,
  • USG szyi,
  • RTG klatki piersiowej,
  • Tomografia komputerowa klatki piersiowej.

Leczenie raka kolczystokomórkowego

  • Zabieg chirurgiczny – stanowi podstawową metodę leczenia raka kolczystokomórkowego. Zabieg przeprowadzany jest w większości przypadków w znieczuleniu miejscowym. Obejmuje samą zmianę oraz otaczający ją odpowiedni zapas zdrowych tkanek.
  • Radioterapia – wykorzystywana jest u pacjentów, u których z różnych przyczyn nie może zostać przeprowadzone usunięcie chirurgiczne zmiany. Przykładem są osoby starsze, dla których operacja będzie zbyt dużym obciążeniem lub takie umiejscowienie nowotworu, które uniemożliwia usunięcie go z przyczyn kosmetycznych.
  • 5 – fluorouracyl lub imikwimod- stosowane w leczeniu miejscowym u pacjentów, u których rozmiar nowotworu jest tak wielki iż nie pozwala na skuteczne usunięcie.
  • Usunięcie węzłów chłonnych – jeśli biopsja oraz badanie palpacyjne wskazują na zajęcie węzła wartowniczego najczęściej usuwane są wszystkie okoliczne, np. grupa szyjna bądź pachowa.
  • U niektórych pacjentów konieczne jest wykonanie uzupełniającego przeszczepu skóry po wycięciu całości zmiany.
  • Krioterapia.
  • Laseroterapia.

Zalecenia po wyleczeniu

Stała kontrola dermatologiczna jest podstawą dla osób, które zostały wyleczone z raka kolczystokomórkowego.

Istnieje bowiem uzasadniona obawa iż może dojść do wznowienia się choroby lub wystąpienia nowego ogniska w innym miejscu na ciele.

Rokowania

Jeśli wielkość zmiany na skórze w raku kolczystokomórkowym nie przekracza 2-3 cm to stopień całkowitej wyleczalności choroby szacowany jest według statystyk na około 90%.

Tak wiec również w tym nowotworze niezwykle istotne jest wczesne wykrycie i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dlatego koniecznie dokładnie obserwujmy swoje ciało i skórę oraz nie ignorujmy niepokojących objawów.