Rak trzustki – objawy, leczenie i rokowania

Rak trzustki to podstępna i niezwykle groźna dla życia choroba. Należy do grupy tych, które niezwykle trudno wykryć, a co za tym idzie leczenie bywa wyczerpujące i często źle rokujące. W ostatnich latach stało się o tym nowotworze głośniej ze względu na fakt iż w jego wyniku zmarło kilka znanych osób : Patrick Swayze, Steve Jobs czy Anna Przybylska.

Przyczyny / czynniki predysponujące

  • Płeć męska (choroba znacznie częściej dotyka panów),
  • Wiek, aż około 80% przypadków to osoby, które przekroczyły 60 rok życia,
  • Niektóre schorzenia – nieprawidłowo leczona choroba wrzodowa, przewlekłe zapalenie trzustki, cukrzyca,
  • Palenie tytoniu,
  • Nadużywanie alkoholu,
  • Spożywanie dużych ilości węglowodanów, mięsa, tłuszczy pochodzenia zwierzęcego,
  • Kontakt z chlorkami metylenu, pestycydami, DDT czy benzydyną,
  • Uwarunkowanie genetyczne.

Objawy raka trzustki

Objawy uzależnione są od rodzaju nowotworu trzustki i jego umiejscowienia w obrębie narządu. Początkowo może nie być ich wcale lub mogą wydawać się niespecyficzne.

Do najczęstszych objawów raka trzustki zaliczamy:

  • Niekontrolowany ubytek masy ciała,
  • Zanik apetytu,
  • Nudności,
  • Wymioty,
  • Żółtaczka,
  • Wzdęcia,
  • Biegunki,
  • Odbijanie,
  • Wrażenie „przelewania się” w brzuchu,
  • Gorączka,
  • Okresowe zaparcia oraz wstrzymywanie gazów,
  • Zapalenie trzustki,
  • Wodobrzusze,
  • Zakrzepica,
  • Powiększenie pęcherzyka żółciowego,
  • Bóle brzucha,
  • Niedokrwistość,
  • Cukrzyca,
  • Wyczuwalny guz zlokalizowany w nadbrzuszu.
Trzustka
Trzustka. Źródło – Wikipedia

Diagnostyka

Obecnie nie są znane żadne testy, ani badania laboratoryjne, które dawałyby możliwość wykrycia raka trzustki we wczesnym stadium.

W diagnostyce wykorzystywane są badania obrazowe, które pozwalają na zauważenie nowotworu w obrębie narządu oraz sprawdzenie wszystkich okolicznych czy nie zostały zajęte przerzutami.

W diagnostyce wykorzystuje się:

  • USG jamy brzusznej,
  • Tomografię komputerową,
  • Rezonans magnetyczny,
  • Badanie endoskopowe (EPCW),
  • Laparoskopię z biopsją,
  • Biopsję cienkoigłowa,
  • Ultrasonografia laparoskopowa,
  • Oznaczenie markerów nowotworowych,
  • RTG żołądka oraz dwunastnicy.

Profilaktyka

  • Stosowanie diety nie obciążającej układu pokarmowego,
  • Rzucenie palenia,
  • Wykonywanie raz do roku USG jamy brzusznej,
  • Utrzymywanie prawidłowej wagi ciała – zapobieganie otyłości,
  • Poddawanie się regularnym badaniom i kontrolom specjalistów w szczególności jeśli istnieje narażenie genetyczne – ktoś w rodzinie chorował na nowotwór.

Leczenie raka trzustki

Aż 80-90% przypadków diagnozowana jest bardzo późno. Chory zgłasza się do gabinetu onkologicznego w zaawansowanej fazie choroby, a wówczas możliwe jest podjęcie leczenia jedynie o charakterze paliatywnym.

Jego zadaniem jest łagodzenie doskwierających objawów nowotworu złośliwego trzustki oraz maksymalna poprawa komfortu życia osoby chorej.

  • Zabieg niszczący nerwy splotu trzewnego – ta ingerencja chirurgiczna pomaga uporać się z silnym, dominującym w tym schorzeniu bólem.
  • Podawanie pochodnych morfiny – rozpoczyna się możliwie jak najszybciej w celu zminimalizowania dolegliwości bólowych jeśli nie jest możliwe zniszczenie nerwów splotu trzewnego za pomocą zabiegu chirurgicznego.
  • Zabieg odbarczający przewód pokarmowy oraz drogi żółciowe – polega na połączeniu dróg żółciowych z jelitem (przewodu żółciowego lub pęcherzyka żółciowego).
  • Choremu podaje się małe posiłki wysokokaloryczne i wysokobiałkowe, jednak o niskiej zawartości tłuszczów.
  • Podaje się enzymy trzustkowe.
  • Stosuje się nawadnianie.
  • W niektórych przypadkach konieczne jest wprowadzenie żywienia pozajelitowego.
  • Przed lub po zabiegach chirurgicznych stosuje się jako leczenie uzupełniające również chemioterapię oraz radioterapię lub leczenie skojarzone obydwiema metodami.

Rokowania

Rak trzustki jest chorobą dającą bardzo złe rokowania ze względu na późne wykrywanie schorzenia. Jeśli u pacjenta możliwe było wykonanie całkowitej resekcji to czas przeżycia wynosi 12-19 miesięcy.

U pacjentów, u których możliwe było przeprowadzenie operacji usunięcia leczniczego nowotworu przeżycie wynosi średnio 12-19 miesięcy. W tej grupie przeżycie 5 letnie osiągane jest u około 15-20 procent chorych.

Biorąc pod uwagę wszystkie przypadki zachorowania na raka trzustki przeżycie 5 lat osiąga się w około 5 % przypadków, zaś około 24 % osób przeżywa 12 miesięcy.

Średnia długość życia po przeprowadzeniu resekcji paliatywnej to 11 miesięcy. Średnia długość życia po zabiegach o charakterze paliatywnym – wykonywanie zespoleń omijających wynosi 6 miesięcy.

Ciekawostki

  • Śmiertelność w wyniku raka trzustki wynosi około 95%,
  • Około 200 tysięcy nowych przypadków raka trzustki diagnozowanych jest na świecie każdego roku,
  • Choroba częściej pojawia się u mężczyzn,
  • Najwięcej zachorowań odnotowywanych jest w krajach rozwiniętych : Europa północna i środkowa, USA, Argentyna, Australia,
  • Najniższy odsetek zachorowań na ten rodzaj nowotworu jest w : Indiach, Afryce, Iranie, Iraku,
  • Ilość zachorowań rośnie wraz z wiekiem, przeszło 90% pojawia się po 90 roku życia.