Szpiczak mnogi – objawy, leczenie i rokowanie

Szpiczaka mnogiego można określić mianem nowotworu silnie złożonego. Postawienie trafnej diagnozy bywa najczęściej dość czasochłonne a pacjenci wędrują od jednego specjalisty do drugiego. Ostatecznie odbywają wizytę u hematologa, który stawia prawidłowe rozpoznanie. Dokładnie rzecz ujmując szpiczak mnogi jest nowotworem rozsianym szpiku kostnego wywodzącym się z komórek plazmatycznych. U zdrowego człowieka zajmują się one produkcja przeciwciał.

W momencie gdy dochodzi do przemiany komórek plazmatycznych w komórki nowotworowe zmieniają one w nomenklaturze medycznej nazwę na komórki szpiczakowe. Te zmienione chorobowo komórki wykazują zdecydowanie większą aktywność oraz w szybkim czasie wzrasta ich liczebność.

Choroba może mieć różny, osobniczy przebieg u każdego pacjenta, jednocześnie dając odmienne objawy i wyróżniając się odróżniającym postępem klinicznym. Wynika to z rozsianego charakteru schorzenia, możliwości rozwoju szpiczaka w różnych kościach – wówczas objawy są skoncentrowane na danej lokalizacji. Nie bez znaczenia pozostaje również poziom aktywności komórek szpiczakowych u konkretnej osoby.

Przyczyny / czynniki ryzyka / czynniki predysponujące

  • Wiek – największa ilość zachorowań notowana jest u osób w 6 oraz 7 dekadzie życia, jednak statystyki wskazują na wzrost zachorowalności na ten rodzaj nowotworu hematologicznego i coraz większą ilość przypadków u osób, które nie przekroczyły 55 roku życia.
  • Osłabienie układu odpornościowego, objawiający się znaczącym spadkiem jego aktywności.
  • Zmiany w samym organizmie wynikające z wieku, np. w sferze hormonalnej.
  • Kumulowanie się negatywnego wpływu czynników środowiskowych.
  • Płeć męska.
  • Uwarunkowanie genetyczne – osobnicze predyspozycje, dodatni wywiad rodzinny w kwestii chorób nowotworowych.
  • Niektóre choroby wirusowe.
  • Podejrzewa się, że szpiczak mnogi wynika z połączenia kilku czynników predysponujących u jednej osoby.

Objawy szpiczaka mnogiego

Objawy jakie daje szpiczak mnogi mogą być bardzo niespecyficzne.

Skutkiem tego jest szukanie przez pacjentów pomocy najpierw u lekarzy ogólnych, chirurgów, ortopedów, reumatologów, traumatologów, internistów czy nefrologów.

Ostatecznie rozpoznanie stawiane jest przez hematologa.

Urozmaicone objawy mogą być również spowodowane umiejscowieniem zmian nowotworowych.

  • Bóle kości,
  • Osłabienie,
  • Zmęczenie,
  • Obrzęki obwodowe,
  • Zaparcia,
  • Zaburzenia rytmu serca,
  • Częstsze infekcje,
  • Długi okres zdrowienia,
  • Stany podgorączkowe,
  • Nieuzasadnione chudnięcie,
  • Nocne poty,
  • Zanik apetytu,
  • Nawracające zakażenia,
  • Uporczywe bóle głowy,
  • Patologiczne złamania kości,
  • Zaburzenia pracy mózgu oraz serca na skutek uwalniania zbyt dużej ilości wapnia do krwi,
  • Niedokrwistość,
  • Gromadzenie nierozpuszczalnych białek w narządach wewnętrzny przykładowo w nerkach i upośledzanie pracy danego narządu,
  • Obniżenie wzrostu spowodowane złamaniami kręgów,
  • Krwawienia z nosa oraz z dziąseł,
  • Łatwo powstające siniaki,
  • Zespół ucisku rdzenia kręgowego,
  • Neuropatia obwodowa,
  • Objawy hiperkalcemii,
  • Zapalenia płuc, zapalenia dróg moczowych, zapalenia opon mózgowych,
  • Objawy zespołu nadlepkości krwi,
  • Objawy niewydolności nerek,
  • W badaniach laboratoryjnych stwierdza się : podniesiony poziom białka całkowitego w surowicy krwi, niższe stężenie hemoglobiny, podniesione stężenie wapnia, podniesione najczęściej aż trzycyfrowe OB.

Diagnostyka

  • Badania laboratoryjne – badanie ogólne moczu z poziomem mocznika, kreatyniny, kwasu mlekowego, wapnia, morfologia krwi, badania biochemiczne, badania białek krwi,
  • Biopsja szpiku,
  • RTG,
  • Rezonans magnetyczny,
  • Tomografia komputerowa.

Leczenie szpiczaka mnogiego

Obecnie szpiczak mnogi uznawany jest za chorobę nieuleczalną. Pomimo tego stosowanie odpowiedniego leczenia, dobranego do konkretnego przypadku i stałe monitorowanie choroby pozwala spokojnie żyć pacjentom z chorobą nawet przez wiele lat od postawienia diagnozy.

Szpiczak jest zwykle dość późno diagnozowany w swojej objawowej fazie lub przypadkowo. Leczenie zaleca się osobom, u których występuje objawowa forma choroby.

Od razu po wykryciu schorzenia powinna zapaść decyzja o wdrożeniu odpowiedniej terapii. W sytuacji, gdy zastosowana metoda nie okaże się skuteczna i nie przyniesie oczekiwanych rezultatów istnieje możliwość rozpoczęcia innej, której skuteczność może być wyższa i doprowadzić do reemisji choroby.

Zastosowanie doustnej formy chemioterapii pozwala na doprowadzenie do reemisji choroby nawet u około 60-70% pacjentów. Poprawa stanu chorego przebiega bardzo powoli jest to proces wielomiesięczny. Metoda ta może powodować skutki uboczne a pośród nich uszkodzenie komórek macierzystych, co z kolei zmniejsza w przyszłości szansę na wykonanie ewentualnego przeszczepu szpiku.

Przy silnej anemii dla złagodzenia dokuczliwych objawów przeprowadza się transfuzję krwi. Wszelkie infekcje i zakażenia leczone są również pod kontrolą lekarską w razie konieczności stosuje się antybiotyki.

Jeśli nowotwór zostanie wykryty w silnym stadium zaawansowania i chory zostanie pozytywnie zakwalifikowany przeprowadza się przeszczep szpiku kostnego. Najkorzystniejszą sytuacją jest gdy dawcą może zostać ktoś z najbliższej rodziny, w przeciwnym razie szukanie odpowiedniego, zgodnego dawcy może pochłonąć trochę czasu.

Rokowania

Rokowania w przypadku szpiczaka mnogiego są bardzo zróżnicowane i uzależnione od konkretnego pacjenta i przypadku. Istotne są takie elementy jak : występowanie chorób towarzyszących, wiek pacjenta, stadium zaawansowania choroby w momencie wykrycia, odpowiedź organizmu na zastosowanie leczenie, występowanie zmian cytogenetycznych. Dane pokazują średnią długość przeżycia plasująca się na poziomie 50-55 miesięcy czyli około 4-4,5 roku.