Szpiczak mnogi – objawy, leczenie i rokowanie
Szpiczaka mnogiego można określić mianem nowotworu silnie złożonego. Postawienie trafnej diagnozy bywa najczęściej dość czasochłonne a pacjenci wędrują od jednego specjalisty do drugiego. Ostatecznie odbywają wizytę u hematologa, który stawia prawidłowe rozpoznanie. Dokładnie rzecz ujmując szpiczak mnogi jest nowotworem rozsianym szpiku kostnego wywodzącym się z komórek plazmatycznych. U zdrowego człowieka zajmują się one produkcja przeciwciał.
W momencie gdy dochodzi do przemiany komórek plazmatycznych w komórki nowotworowe zmieniają one w nomenklaturze medycznej nazwę na komórki szpiczakowe. Te zmienione chorobowo komórki wykazują zdecydowanie większą aktywność oraz w szybkim czasie wzrasta ich liczebność.
Choroba może mieć różny, osobniczy przebieg u każdego pacjenta, jednocześnie dając odmienne objawy i wyróżniając się odróżniającym postępem klinicznym. Wynika to z rozsianego charakteru schorzenia, możliwości rozwoju szpiczaka w różnych kościach – wówczas objawy są skoncentrowane na danej lokalizacji. Nie bez znaczenia pozostaje również poziom aktywności komórek szpiczakowych u konkretnej osoby.
Spis treści
Przyczyny / czynniki ryzyka / czynniki predysponujące
- Wiek – największa ilość zachorowań notowana jest u osób w 6 oraz 7 dekadzie życia, jednak statystyki wskazują na wzrost zachorowalności na ten rodzaj nowotworu hematologicznego i coraz większą ilość przypadków u osób, które nie przekroczyły 55 roku życia.
- Osłabienie układu odpornościowego, objawiający się znaczącym spadkiem jego aktywności.
- Zmiany w samym organizmie wynikające z wieku, np. w sferze hormonalnej.
- Kumulowanie się negatywnego wpływu czynników środowiskowych.
- Płeć męska.
- Uwarunkowanie genetyczne – osobnicze predyspozycje, dodatni wywiad rodzinny w kwestii chorób nowotworowych.
- Niektóre choroby wirusowe.
- Podejrzewa się, że szpiczak mnogi wynika z połączenia kilku czynników predysponujących u jednej osoby.
Objawy szpiczaka mnogiego
Objawy jakie daje szpiczak mnogi mogą być bardzo niespecyficzne.
Skutkiem tego jest szukanie przez pacjentów pomocy najpierw u lekarzy ogólnych, chirurgów, ortopedów, reumatologów, traumatologów, internistów czy nefrologów.
Ostatecznie rozpoznanie stawiane jest przez hematologa.
Urozmaicone objawy mogą być również spowodowane umiejscowieniem zmian nowotworowych.
- Bóle kości,
- Osłabienie,
- Zmęczenie,
- Obrzęki obwodowe,
- Zaparcia,
- Zaburzenia rytmu serca,
- Częstsze infekcje,
- Długi okres zdrowienia,
- Stany podgorączkowe,
- Nieuzasadnione chudnięcie,
- Nocne poty,
- Zanik apetytu,
- Nawracające zakażenia,
- Uporczywe bóle głowy,
- Patologiczne złamania kości,
- Zaburzenia pracy mózgu oraz serca na skutek uwalniania zbyt dużej ilości wapnia do krwi,
- Niedokrwistość,
- Gromadzenie nierozpuszczalnych białek w narządach wewnętrzny przykładowo w nerkach i upośledzanie pracy danego narządu,
- Obniżenie wzrostu spowodowane złamaniami kręgów,
- Krwawienia z nosa oraz z dziąseł,
- Łatwo powstające siniaki,
- Zespół ucisku rdzenia kręgowego,
- Neuropatia obwodowa,
- Objawy hiperkalcemii,
- Zapalenia płuc, zapalenia dróg moczowych, zapalenia opon mózgowych,
- Objawy zespołu nadlepkości krwi,
- Objawy niewydolności nerek,
- W badaniach laboratoryjnych stwierdza się : podniesiony poziom białka całkowitego w surowicy krwi, niższe stężenie hemoglobiny, podniesione stężenie wapnia, podniesione najczęściej aż trzycyfrowe OB.
Diagnostyka
- Badania laboratoryjne – badanie ogólne moczu z poziomem mocznika, kreatyniny, kwasu mlekowego, wapnia, morfologia krwi, badania biochemiczne, badania białek krwi,
- Biopsja szpiku,
- RTG,
- Rezonans magnetyczny,
- Tomografia komputerowa.
Leczenie szpiczaka mnogiego
Obecnie szpiczak mnogi uznawany jest za chorobę nieuleczalną. Pomimo tego stosowanie odpowiedniego leczenia, dobranego do konkretnego przypadku i stałe monitorowanie choroby pozwala spokojnie żyć pacjentom z chorobą nawet przez wiele lat od postawienia diagnozy.
Szpiczak jest zwykle dość późno diagnozowany w swojej objawowej fazie lub przypadkowo. Leczenie zaleca się osobom, u których występuje objawowa forma choroby.
Od razu po wykryciu schorzenia powinna zapaść decyzja o wdrożeniu odpowiedniej terapii. W sytuacji, gdy zastosowana metoda nie okaże się skuteczna i nie przyniesie oczekiwanych rezultatów istnieje możliwość rozpoczęcia innej, której skuteczność może być wyższa i doprowadzić do reemisji choroby.
Zastosowanie doustnej formy chemioterapii pozwala na doprowadzenie do reemisji choroby nawet u około 60-70% pacjentów. Poprawa stanu chorego przebiega bardzo powoli jest to proces wielomiesięczny. Metoda ta może powodować skutki uboczne a pośród nich uszkodzenie komórek macierzystych, co z kolei zmniejsza w przyszłości szansę na wykonanie ewentualnego przeszczepu szpiku.
Przy silnej anemii dla złagodzenia dokuczliwych objawów przeprowadza się transfuzję krwi. Wszelkie infekcje i zakażenia leczone są również pod kontrolą lekarską w razie konieczności stosuje się antybiotyki.
Jeśli nowotwór zostanie wykryty w silnym stadium zaawansowania i chory zostanie pozytywnie zakwalifikowany przeprowadza się przeszczep szpiku kostnego. Najkorzystniejszą sytuacją jest gdy dawcą może zostać ktoś z najbliższej rodziny, w przeciwnym razie szukanie odpowiedniego, zgodnego dawcy może pochłonąć trochę czasu.
Rokowania
Rokowania w przypadku szpiczaka mnogiego są bardzo zróżnicowane i uzależnione od konkretnego pacjenta i przypadku. Istotne są takie elementy jak : występowanie chorób towarzyszących, wiek pacjenta, stadium zaawansowania choroby w momencie wykrycia, odpowiedź organizmu na zastosowanie leczenie, występowanie zmian cytogenetycznych. Dane pokazują średnią długość przeżycia plasująca się na poziomie 50-55 miesięcy czyli około 4-4,5 roku.