Rak wątroby – objawy, leczenie i rokowania

Rak wątroby (wątrobowokomórkowy) stanowi jeden z najczęściej spotykanych nowotworów złośliwych. Jest bardzo niebezpieczny, szybko się rozwija i jednocześnie bywa późno diagnozowany. Aż około 95% przypadków stanowią nowotwory przerzutowe z innych narządów, zaś jedynie około 5% to takie które pierwotnie rozwinęły się w wątrobie.

Pośród pierwotnych nowotworów wątroby najczęściej spotyka się raka wątrobokomórkowego. Znacznie rzadziej zdarza się taki, który rozwija się z dróg żółciowych. Schorzenie to jest najczęściej diagnozowane u osób w przedziale wiekowym 50-60 lat, częściej u Panów niż u Pań.

Szybki rozwój nowotworu sprawia, że krótko po wykryciu guza rozpoznawane są również przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych nadobojczykowych, płuc, mózgu oraz kości. Bardzo często pojawia się również krwawienie z żylaków przełyku bądź żołądka, czego wynikiem jest występowanie objawów uogólnionej skazy krwotocznej.

Przyczyny / czynniki ryzyka

  • Przewlekłe procesy zapalne w wątrobie,
  • Wirusowe zapalenie wątroby B oraz C,
  • Marskość wątroby,
  • Spożywanie spleśniałych produktów – zawarte w nich aftatoksyny,
  • Nadużywanie alkoholu,
  • Wieloletnie przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
  • Narażenie w pracy zawodowej na kontakt z chlorkiem winylu bądź innymi substancjami toksycznymi,
  • Nadużywanie steroidów anabolizujących oraz syntetycznego testosteronu w celu zwiększenia masy mięśniowej,
  • Czynniki środowiskowe,
  • Czynniki kulturowe,
  • Hemochromatoza,
  • Zaburzenia metaboliczne (cukrzyca, otyłość, stłuszczeniowa choroba wątroby).

Objawy raka wątroby

W początkowych stadiach rozwoju objawy nowotworu wątroby są bardzo niespecyficzne i zostają przez pacjentów pomijane. Wynikiem tego jest późne diagnozowanie choroby, a co za tym idzie również gorsze rokowania i mniejsze szanse na całkowite wyleczenie.

Wśród objawów raka wątroby wyróżniamy:

  • Utrata apetytu,
  • Chroniczne zmęczenie,
  • Spadek masy ciała,
  • Odczuwanie niewyjaśnionych dolegliwości w prawym podżebrzu, bóle te często promieniują do tylnej części ciała oraz do ramienia,
  • Żółtaczka (skóra, błony śluzowe oraz białkówki oczu mają żółte zabarwienie),
  • Podwyższona temperatura ciała,
  • Pajączkowate pęknięcia naczyń krwionośny w górnej połowie ciała,
  • Wodobrzusze,
  • Powiększenie wątroby – można ją wyczuć przez powłoki brzuszne, jest twarda, jej brzegi dają dolegliwości bólowe,
  • Powiększenie śledziony,
  • Ogólne wyniszczenie organizmu, które stale postępuje,
  • Bóle brzucha,
  • Stałe uczucie pełności,
  • Nudności,
  • Hipoglikemia,
  • Zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • Hipoalbuminemia,
  • Objawy nadciśnienia w żyle wrotnej,
  • Zaburzenia hormonalne,
  • Encefalopatia.
Rak wątroby na USG.
Rak wątroby na USG. Źródło – Wikipedia

Diagnostyka

  • USG wątroby,
  • Badanie stężenia AFP,
  • Rezonans magnetyczny jamy brzusznej,
  • Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa połączona z badaniem cytologicznym,
  • Spiralna tomografia komputerowa,
  • USG metodą Dopplera,
  • Badania angiograficzne,
  • Pozytonowa tomografia emisyjna,
  • USG śródoperacyjne.
Schemat diagnostyki raka wątroby
Schemat diagnostyki raka wątroby. Źródło – Wikipedia

Rodzaje

Nowotwory wątroby niezłośliwe:

  • Ogniskowy rozrost guzkowy wątroby,
  • Naczyniak wątroby,
  • Gruczolaki wątroby.

Nowotwory wątroby złośliwe:

  • Rak z komórek nabłonka przewodów żółciowych,
  • Rak wątrobowo-komórkowy.

Profilaktyka

Działania profilaktyczne opierają się na dbaniu o wątrobę i unikaniu jej nadmiernego obciążania. Wśród elementów, o które mamy możliwość zadbać znajdują się:

  • Minimalizowanie spożywania alkoholu, rozsądnie jest okazjonalnie wypić 1-2 kieliszki,
  • Unikanie nadużywania leków,
  • Unikanie pracy z substancjami toksycznymi, w szczególności jeśli nie dysponujemy odpowiednimi środkami zabezpieczającymi,
  • Minimalizowanie ryzyka zakażenia WZW B oraz C,
  • Wykonanie szczepień ochronnych na WZW typu B, szczepienia na typ C pozostają w chwili obecnej w sferze badań.

Leczenie raka wątroby

Leczenie nowotworów wątroby odbywa się najczęściej operacyjnie. Pierwszym krokiem jest określenie rozległości nowotworu oraz obecności ewentualnych przerzutów, aby pojawiła się możliwość zakwalifikowania pacjenta do operacji. Wątroba to narząd cechujący się wysokimi zdolnościami regeneracji, dzięki którym chirurg może usunąć duży jej fragment bez szkody dla pacjenta.

Po zabiegu operacyjnym w wielu przypadkach wprowadzana jest jako leczenie uzupełniające chemioterapia.

Jeśli u pacjenta nie stwierdzono obecności odległych przerzutów jest również możliwość wykonania przeszczepu wątroby.

Jako formę leczenia paliatywnego, które łagodzi dolegliwości bólowe, poprawia komfort życia i je wydłuża stosuje się napromieniowania radioterapeutyczne.

U pacjentów z objawem wodobrzusza, aby usunąć gromadzący się płyn w jamie brzusznej zakładany jest poprzez powłoki brzuszne cewnik.

Rokowania

  • Pacjenci, u których dokonano częściowego wycięcia wątroby mają około 25% szans na przeżycie 5 lat.
  • Osoby, które poddały się przeszczepowi narządu zyskują 70-80% szans na przeżycie 5 lat.
  • Osoby, u których nowotwór wątroby zostanie zdiagnozowany we wczesnych stadium gdy średnica guza nie przekracza 2 centymetrów mają aż 90% szans na przeżycie 5 lat po zabiegu operacyjnym.