Rak przełyku – objawy, leczenie i rokowania

Rak przełyku to nowotwór złośliwy, przy którym rokowania są najczęściej bardzo złe. Szacuje się, że pięcioletnie przeżycie udaje się osiągnąć jedynie u około 8% chorych. Łagodne postaci zmian w obrębie tego narządu występują niezwykle rzadko. Zachorowania pojawiają znacznie częściej u mężczyzn niżeli u kobiet.

Nowotwory przełyku mają tendencje do naciekania na sąsiadujące narządy, często pojawiają się również przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych oraz wątroby. Ilość zachorowań w Polsce wynosi zaledwie 2% wszystkich diagnozowanych nowotworów, jest to wiec schorzenie stosunkowo rzadkie.

Rodzaje

  • Rak płaskonabłonkowy – stanowi aż około 90% wszystkich przypadków raka przełyku. Umiejscawia się najczęściej w środkowej lub górnej części narządu.
  • Gruczolakorak – stanowi pozostałe 10% nowotworów przełyku. Do jego rozwoju dochodzi zwykle w dolnej części narządu.

Przyczyny / czynniki ryzyka

  • Mężczyźni, którzy przekroczyli 40 rok życia,
  • Palenie papierosów,
  • Rzucie tytoniu,
  • Nadużywanie alkoholu,
  • Przebyte nowotwory głowy oraz szyi,
  • Częste spożywanie bardzo gorących napoi,
  • Refluks żołądkowo-przełykowy,
  • Przebyta radioterapia okolicy śródpiersia,
  • Niedobory mikroelementów oraz witamin,
  • Niski status społeczny,
  • Narażenie na substancje uszkadzające nabłonek przełyku,
  • Jedzenie nieświeżych warzyw oraz owoców, w których zawarte są szkodliwe nitrozaminy,
  • Długotrwałe spożywanie ostrych przypraw,
  • Urazy chemiczne,
  • Zainfekowanie bakterią Helicobacter pylori.

Niektóre stany przedrakowe występujące u pacjentów stanowią element, który zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu przełyku, są to:

  • Achalazja,
  • Przełyk Barretta,
  • Chemiczne oparzenie przełyku,
  • Zespół Plummera i Vinsona,
  • Zwężenia pooparzeniowe oraz pozapalne przełyku.
Przełyk Barretta
Przełyk Barretta – stan przed rakowy. Źródło: Wikipedia

Objawy raka przełyku

W swoich początkowych postaciach nowotwór przełyku przebiega w pełni bezobjawowo stąd jego wykrycie jest całkowicie sporadyczne i ma miejsce np. w czasie wykonywania badań endoskopowych.

  • Utrudnione przełykanie,
  • Ból przy przełykaniu,
  • Niekontrolowany spadek masy ciała,
  • Kaszel,
  • Duszności,
  • Chrypka,
  • Ból w okolicy zamostkowej,
  • Powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych,
  • Zajęcie opłucnej,
  • Powiększenie wątroby,
  • Przetoka do dróg oddechowych wywołująca zapalenie płuc,
  • Całkowity brak możliwości przełykania również pokarmów w formie płynnej oraz śliny,
  • Nasilenie skurczów mięśni przełyku,
  • Stały, uciążliwy ból okolicy przełyku wywołany naciekaniem nowotworu na okoliczne tkanki,
  • Nudności,
  • Wymioty,
  • Zwracanie całego pokarmu, nawet nie lekko nadtrawionego,
  • Występowanie nieprzyjemnej woni z ust,
  • Krwotoki,
  • Odkrztuszanie krwistej treści,
  • Zgaga (objawy refluksu żołądkowo-przełykowego),
  • Wyniszczenie organizmu – apatia, skrajne wychudzenie.

Diagnostyka

Raka przełyku rozpoznaje się na podstawie wyniku badania endoskopowego (gastroskopia) oraz analizy wycinków tkanek pobranych do analizy laboratoryjnej.

To podstawowe narzędzia diagnostyczne tego nowotworu, stosuje się jednak również badania pomocnicze:

  • RTG klatki piersiowej wykonane po podaniu kontrastu,
  • Endosonografia,
  • Tomografia komputerowa,
  • Pozytonowa tomografia emisyjna (PET),
  • Oznaczenie markerów nowotworowych,
  • Ezofagoskopia,
  • Ultrasonografia endoskopowa,
  • USG jamy brzusznej,
  • Rezonans magnetyczny,
  • Bronchoskopia.
Nowotwór złośliwy przełyku
Nowotwór złośliwy przełyku na obrazie endoskopowym i ultrasonograficznym. Źródło: Wikipedia

Leczenie raka przełyku

Metoda lecznicza na którą zdecyduje się onkolog uzależniona jest od umiejscowienia zmiany nowotworowej jak również od stopnia jej zaawansowania.

Jeśli nowotwór umiejscowił się w części piersiowej lub brzusznej wykonuje się operację usunięcia przełyku. Jednocześnie otwiera się zwykle klatkę piersiową oraz jamę brzuszną, a w niektórych przypadkach wykonuje się dodatkowe nacięcie na szyi. Po usunięciu przełyku brakujący fragment układu pokarmowego zastępowany jest poprzez przesunięcie żołądka do klatki piersiowej lub wszczepienie przygotowanego fragmentu jelita grubego bądź cienkiego. Jeśli z jakichkolwiek przyczyn wykonanie operacji jest niemożliwe stosuje się radio-chemioterapię.

Jeśli nowotwór umiejscowiony jest w szyjnej części przełyku nie wykonuje się operacji a stosuje się leczenie skojarzone czyli radio-chemioterapię.

Jeżeli u pacjenta doszło do zwężenia przełyku konieczne jest przede wszystkim jego udrożnienie, np. poprzez stenty lub laserowe udrożnienie przełyku.

Jeśli nowotwór przełyku został wcześnie wykryty a jego umiejscowienie jest różne od szyjnego to leczenie rozpoczyna się od wykonania operacji. W sytuacji jednak gdy choroba jest już zaawansowana zalecane jest wykonanie na początek leczenia skojarzonego radio-chemioterapii. W trakcie operacji usuwane są również okoliczne węzły chłonne oraz fragment żołądka.

Leczenie paliatywne

Dotyczy chorych z zaawansowanym, nieoperacyjnym procesem nowotworowym. Jego celem jest poprawa komfortu życia pacjenta oraz umożliwienie jedzenia. W tym celu wykorzystuje się laserowe udrażnianie przełyku, protezowanie przełyku, terapię fotodynamiczną (polega na podaniu leków fotouczulających a następnie napromieniowaniu zmiany za pomocą lasera).

Dzięki tym metodom chory zyskuje możliwość prawidłowego odżywiania, a treści pokarmowe poprawnie przesuwają się w układzie pokarmowym. Jeśli przypadek zwężenia przełyku jest bardzo ciężki wykonuje się gastrostomię przezskórną.

Stent w raku przełyku
Stent zakładany w paliatywnym leczeniu raka przełyku. Źródło: Wikipedia

Rokowania

Rokowania w przypadku raka przełyku nie są optymistyczne. Choroba najczęściej diagnozowana jest dość późno i przypadkowo, i w związku z tym szansę na przeżycie 5 lat ma maksymalnie 10% chorych.

Jeśli nowotwór zostanie odpowiednio szybko wykryty i zastosuje się odpowiednie leczenie to współczynnik ten znacząco rośnie. Pamiętajmy więc aby nie bagatelizować uporczywych dolegliwości refleksowych (zgaga) czy problemów z przełykaniem. Udajmy się z nimi jak najszybciej na konsultację lekarską.