Szkliwiak – objawy, leczenie i rokowania

Szkliwiak jest trudnym do wykrycia nowotworem w obrębie żuchwy. Wyróżnia go brak jakiejkolwiek bolesności i wyjątkowo powolny rozwój. Komórki rakowe pochodzą z ameloblastów listewki zębowej. W przypadku tego nowotworu stwierdzana jest miejscowa złośliwość.

Za najpowszechniejszą lokalizacje uznaje się okolicę zębów trzonowych znajdujących się w tylnej części żuchwy lub zdecydowanie rzadziej w szczęce. Choroba diagnozowana jest pomiędzy 20 a 50 rokiem życia.

Podział

Szkliwiak w większości przypadków jest nowotworem łagodnym lub wykazującym jedynie cechy miejscowego zezłośliwienia. Zdarzają się jednak również postaci złośliwe, które odróżniają się szybszym postępem choroby oraz dawaniem odległych przerzutów, które najpowszechniej lokalizują się w płucach.

Wyróżniamy kilka postaci szkliwiaka:

• Jednokomorowa – stanowi około 20% przypadków nowotworów żuchwy. Ma zdecydowanie najlepsze rokowania ze wszystkich szkliwiaków, po zakończeniu leczenia bardzo rzadko pojawiają się wznowy.
• Wielokomorowa – ucisk guza wywołuje resorpcję korzeni zębowych, do których przylega w sposób bezpośredni.
• Obwodowa – do pojawiania się guza dochodzi w tkankach miękkich poza kością. Najpowszechniej w obrębie dziąsła pokrywającego wyrostki zębodołowe.

Przyczyny/ czynniki ryzyka/ czynniki predysponujące

U niektórych osób nie dochodzi do całościowego zaniku tkanek z których powstają zęby. Zamiast tego stopniowo, na przestrzeni wielu lat rozrastają się, rozpierając elementy żuchwy.

Objawy szkliwiaka

Szkliwiak niechętnie daje jakiekolwiek objawy. Jest to rodzaj choroby nowotworowej, której długi często wieloletni przebieg sprawia iż zwykle wykrywana jest przez przypadek w czasie np. wykonywanie zdjęcia RTG zęba.

Niektóre osoby obserwują u siebie mniej lub bardziej nasilone dolegliwości, które mogą sugerować rozwój choroby nowotworowej w obrębie żuchwy.

• Problemy z wygojeniem się rany powstałej po wyrwaniu zęba,
• Pojawienie się asymetrii w obrębie twarzy,
• Obrzęki policzka,
• Obrzęki dziąseł,
• Niedrożność nosa,
• Przesunięcia zębów,
• Obrzęk podniebienia,
• Brak przylegania protez,
• Parestezje,
• Patologiczne złamania żuchwy,
• Zmiany w zgryzie,
• Zaburzenia czucia pojawiające się w obrębie brody oraz wargi dolnej,
• Problemy z oddychaniem.

Diagnostyka

Podstawą do wykrycia szkliwiaka są badania obrazowe;

• RTG – wykonanie zdjęcia zgryzowego,
• Tomografia komputerowa,
• Rezonans magnetyczny,
• USG,
• Biopsja,
• Cienkoigłowa punkcja aspiracyjna.

Badania te dają możliwość poznania wielkości guza oraz stopnia zniszczeń w otaczających tkankach. Z uwagi na fakt iż szkliwiak może w badaniach przypominać również inne choroby ostateczne rozpoznanie stawiane jest dopiero po przeprowadzeniu badania histopatologicznego pobranego z guza wycinka lub po operacji jego usunięcia.

Leczenie szkliwiaka

Podstawową i zarazem najskuteczniejszą metodą stosowana w leczeniu szkliwiaka jest jego wycięcie w czasie operacji chirurgicznej. Niewielkich rozmiarów nowotwory nie stwarzają kłopotu i możliwe jest ich całościowe usunięcie.

Jeśli rak ma większe rozmiary dokonywane jest tzw. Wycięcie segmentowe lub częściowe usunięcie żuchwy. W niezwykle rzadko spotykanych przypadkach szkliwiaka dochodzi do zajęcia całej żuchwy co rodzi konieczność jej całościowego usunięcia.

Usunięty fragment kości żuchwy uzupełniany jest z zastosowaniem przeszczepu, który pobierany jest z talerza kości biodrowej pacjenta.

W terapii nowotworu jakim jest szkliwiak zastosowanie znajdują również zabiegi radioterapii oraz chemioterapii, jednak ich podstawowym celem jest najczęściej zmniejszenie rozmiarów guza, co z kolei umożliwi zabieg chirurgiczny. Wykorzystuje się je również jako formę leczenia uzupełniającego.

Po wyleczeniu

Pacjent powinien pozostać pod stałą, regularną kontrolą onkologiczną i co określony czas wykonywać zdjęcie radiologiczne.

Nawroty mogą pojawiać się w sytuacji gdy szkliwak nie został całkowicie usunięty. Wówczas guz może przybrać złośliwą postać i dawać przerzuty do płuc, nerek, innych kości bądź węzłów chłonnych.

Rokowanie

Wieloletni przebieg choroby i brak wysokiej złośliwości pozwala na dobre rokowania. Wcześnie wykryty szkliwiak jest niemal całkowicie wyleczalny.

Nieco gorsze rokowania daje szkliwiak umiejscowiony w szczęce, gdyż powoduje on naciekanie tkanek co powoduje zniszczenia w strukturze mózgowia, zatok przynosowych czy podstawie czaszki.