Rak kości – objawy, leczenie i rokowania

Nowotwory kości to stosunkowo obszerna i zróżnicowana grupa. Mimo to stanowią jedynie około 1% wszystkich zachorowań na raka. Wyróżniamy zarówno odmiany przyrzutowe jak i pierwotne, które z kolei można podzielić na łagodne i złośliwe. Wywodzą się z tkanki kostnej jak i chrzęstnej, jednak nie tylko. Powodują niszczenie struktury kości i prowadzą do pojawiania się patologicznych złamań. Najwięcej znanych nowotworów w obrębie kości jest łagodna i nie powoduje znacznego zagrożenia dla życia człowieka.

Rodzaje łagodnych nowotworów kości

1. Wywodzące się z tkanki kostnej:

  • Kostniak,
  • Kostniak kostninowy,
  • Dysplazja włóknista kości,
  • Kostniak zarodkowy.

2. Wywodzące się z tkanki chrzęstnej:

  • Wyrośl chrzęstno-kostna,
  • Chrzęstniak

3. Inne:

  • Guz olbrzymiokomórkowy,
  • Torbiel tętniakowata.

Rodzaje złośliwych nowotworów kości

1. Wywodzące się z tkanki kostnej:

  • Mięsak kościopochodny,
  • Szkliwiak,
  • Guz olbrzymiokomórkowy kości.

2. Wywodzące się z tkanki chrzęstnej:

  • Chrzęstniakomięsak.

3. Inne:

  • Mięsak Ewinga,
  • Szpiczak mnogi – nowotwór złośliwy szpiku kostnego

Przyczyny/ czynniki ryzyka/ czynniki predysponujące

  • Czynniki genetyczne – występowanie chorób nowotworowych w rodzinie, choroby kości w rodzinie i inne choroby dziedziczne mogące zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworu.
  • Rozwój nowotworu w innej partii ciała – przerzutowy nowotwór kości, który jest znacznie częstszy od pierwotnego.
  • Narażenie na oddziaływanie promieniowania jonizującego.
  • Choroby układu kostnego.

Objawy raka kości

Bardzo rzadko zdarza się aby pierwsze objawy choroby nowotworowej pojawiały się właśnie ze strony kości, gdyż choroba taka w znacznie większym stopniu wywoływana jest poprzez przerzuty z innych narządów. Jeśli już wystąpią na początku to bywają bagatelizowane i przypisywane mniejszym dolegliwością lub np. drobnemu uderzeniu.

Objawy raka kości mogą być rozmaite, zależne również od lokalizacji na ciele gdzie wystąpią.

  • Ból kości – jest niezwykle charakterystyczny, tępy, najczęściej nasila się nocą, często jest również potęgowany na skutek aktywności fizycznej,
  • Obrzęki,
  • Opuchlizna,
  • Patologiczne złamania kości,
  • Wyniszczenie nowotworowe,
  • Spadek masy ciała,
  • Ograniczenie ruchomości w zajętych partiach ciała,
  • Podwyższona temperatura ciała.

Diagnostyka

  • Wywiad lekarski,
  • Badanie fizykalne,
  • RTG,
  • Tomografia komputerowa,
  • Rezonans magnetyczny,
  • Badania krwi,
  • Badanie moczu,
  • Biopsja.

Leczenie raka kości

Leczenie raka kości uzależnione jest od jego rodzaju. W przypadku odmian nie złośliwych przeprowadza się operację usunięcia guza i pozostawia pacjenta pod kontrolą lub obserwuje czy zmiana powiększa swój rozmiar i dopiero wówczas podejmuje decyzję o operacji.

Jeśli mamy natomiast do czynienia z złośliwym nowotworem w obrębie kości, to najczęściej zachodzi konieczność usunięcia zmian. Przy nowotworach pierwotnych wprowadza się wstępną chemioterapią, która powoduje niszczenie okolicznych przerzutów niewielkich rozmiarów, które mogły się wytworzyć.

Następnym krokiem jest przeprowadzenie operacji chirurgicznej, która z założenia ma charakter zachowawczy co oznacza że usuwany jest guz z otaczającym zapasem zdrowej tkanki. Jeśli zachodzi konieczność usunięcia kości lub jej fragmentu stosuje się przeszczepy kostne lub endoprotezy.

W skrajnych przypadkach gdy dojdzie do naciekania na naczynia i nerwy przeprowadzana jest amputacja kończyny, jednak jedynie w sytuacji gdy operacja taka pozwoli na uratowanie życia i jego przedłużenie.

Radioterapia ma zastosowanie w przypadku nieoperacyjnych nowotworów kości. Pozawala na zmniejszenie ich rozmiarów, zminimalizowanie przerzutów i dokuczliwych objawów. Niektóre nowotwory są silniej podatne na takie oddziaływanie i można uzyskać znaczny stopień reemisji, który pozwoli na wykonanie operacji.

Drugim zastosowaniem tej metody jest uzupełnianie poprzez naświetlania po zabiegu operacyjnym – pomaga utrwalić i zachować efekty bądź usunąć pozostałości zmian, których nie dało się usunąć w czasie zabiegu operacyjnego.

Po przeprowadzeniu operacji stosuje się również uzupełniającą chemioterapię, której celem jest utrwalenie uzyskanego efektu.

Badane i coraz powszechniej wykorzystywane są również nowoczesne trapie, np. z zastosowaniem komórek macierzystych.

Po zakończeniu leczenia

Pacjent powinien pozostać pod stała opieką onkologiczną i regularnie poddawać się badaniom. Daje to możliwość wczesnego wykrycia ewentualnych nawrotów oraz przerzutów, które mogą ujawnić się w innych narządach.

Rokowania

  • Wielu chorych z powodzeniem osiąga pełną reemisję choroby.
  • W przypadku pierwotnego nowotworu kości 5- letni okres przeżycia osiągany jest u około 60% pacjentów.
  • Mało pomyślne rokowania dotyczą przypadków, gdy nowotwór kości stanowi skutek naciekania raka z innego narządu.