Rak prostaty – objawy, leczenie i rokowania

Raka prostaty, inaczej gruczołu krokowego lub stercza uznać można za cichego zabójcę panoszącego się pośród współczesnych mężczyzn w krajach uprzemysłowionych. Znane są przypadki jego w pełni bezobjawowego rozwoju nawet przez kilkanaście lat. Wynikiem tego jest odkrywanie nowotworu w zaawansowanym stadium czego konsekwencją są gorsze rokowania.

Panowie, podobnie jak kobiety w przypadku piersi powinni przeprowadzać regularne samobadanie i odwiedzać lekarza. Szybka reakcja na niewielkie nieprawidłowości i drobne niepokojące objawy może znacząco zwiększyć szanse na pełne wyleczenie i wydłużenie życia.

Nowotwór prostaty uznawany jest za jeden z częściej występujących nowotworów złośliwych u mężczyzn w większości rozwiniętych krajów na świecie. Ilość zachorowań ma tendencję wzrostową, z tego powodu lekarze alarmują społeczeństwo o konieczności przeprowadzania regularnych badań profilaktycznych.

Przyczyny/ czynniki ryzyka/ czynniki predysponujące

  • Wiek – najczęściej wykrywa się chorobę u pacjentów powyżej 70 roku życia, niezwykle rzadko zachorowania występują u osób przed 40 rokiem życia
  • Uwarunkowania genetyczne,
  • Rasa czarna,
  • Stosowanie diety nasyconej białkiem, tłuszczami, cholesterolem z jednoczesnym pozbawieniem jej zawartości witamin E, D oraz selenu,
  • Spożywanie niewielkich ilości warzyw i owoców, soi, siemienia lnianego, produktów zbożowych,
  • Wirus XMRV, jego obecność stwierdzono u około ¼ pacjentów z rakiem prostaty.

Objawy raka prostaty

Początkowy okres rozwojowy raka prostaty jest pozbawiony jakichkolwiek objawów. Choroba może postępować w sposób utajony i niezauważalny nawet rzez kilkanaście lat.

Pierwsze symptomy jakie zaobserwuje pacjent nie poddający się regularnemu badaniu urologicznemu mogą przypominać objawy łagodnego przerostu prostaty.

  • Utrudnione oddawanie moczu,
  • Częstomocz,
  • Osłabienie strumienia moczu,
  • Gwałtowne uczucie parcia na mocz połączone z koniecznością szybkiego jego oddania,
  • Przerywane oddawanie moczu,
  • Uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego,
  • Pieczenie w czasie oddawania moczu,
  • Krwiomocz,
  • Zaburzenia wzwodu,
  • Problem nietrzymania moczu,
  • Bóle podbrzusza,
  • Krew w spermie,
  • Bóle w okolicy lędźwiowej oraz w kroczu,
  • Bóle odbytu,
  • Krwawienia z odbytu.

Dodatkowo w przypadkach o silnym stopniu zaawansowania, gdy obecne są przerzuty występują:

  • Bóle kostne,
  • Porażenie kończyn,
  • Patologiczne złamania kości,
  • Powiększenie węzłów chłonnych,
  • Objawy ucisku na rdzeń kręgowy,
  • Zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • Wyniszczenie nowotworowe organizmu.

Diagnostyka

Rozpoznanie w dużej mierze opiera się na regularności i częstych badaniach profilaktycznych. Każdy z panów, szczególnie tych z obciążeniem genetycznym, którzy przekroczą 40 rok życia powinno raz do roku odwiedzać gabinet urologa.

Diagnostyka nowotworu prostaty opiera się na:

  • Wywiadzie lekarskim,
  • Badaniu per rectum – przezodbytniczym,
  • Określeniu stężenia markera nowotworowego PSA w surowicy krwi,
  • TRUS – ultrasonografii przezodbytniczej,
  • Biopsji gruczołu krokowego – pobierany jest wycinek tkanek i badany pod mikroskopem,
  • RTG klatki piersiowej,
  • Tomografii komputerowej jamy brzusznej,
  • Scyntygrafii układu kostnego.

Profilaktyka

Działania profilaktyczne w przypadku nowotworu prostaty opierają się na regularnym samobadaniu, obserwowaniu własnego ciała i reagowaniu na wszelkie niepokojące objawy ,w sposób zdecydowany.

Panowie z obciążeniem genetycznym powinni regularnie raz do roku odwiedzać urologa.

Leczenie raka prostaty

Rodzaj zastosowanego leczenia uzależniony jest od stopnia zaawansowania nowotworu, wieku pacjenta, szacowanej długości przeżycia, jego stanu ogólnego oraz czynników indywidualnych jak współistniejące choroby.

  • Całkowite wycięcie gruczołu krokowego łącznie z pęcherzykami nasiennymi z dostępu kroczowego, nadłonowego – radykalna prostatektomia, zabieg można również przeprowadzić laparoskopowo. Dedykowany jest najczęściej dla pacjentów, którzy nie przekroczyli 75 roku życia i przewiduje się minimalnie 10 letni okres przeżycia.
  • Radioterapia – wykorzystywana jest w przypadku wznowy nowotworu po zabiegu operacyjnym lub u osób, u których przewiduje się krótki czas przeżycia, stanowi jednocześnie uzupełnienie dla leczenia operacyjnego.
  • Leczenie hormonalne – uznawane jest za metodę leczenia paliatywnego. Nie ma wpływu na długość przeżycia, pomaga jedynie w zmniejszeniu dokuczliwości objawów zaawansowanej choroby nowotworowej i poprawieniu komfortu życia. Polega na stworzeniu androgenowej blokady co oznacza zatrzymanie oddziaływania komórek androgenowych na gruczoł krokowy w wyniku czego, zatrzymaniu ulega proliferacja i przyspiesza się apoptoza. Leczenie hormonalne posiada dwie znane metody. Pierwszą z nich jest kastracja, którą obecnie rzadko się wykonuje. Drugą zaś wykorzystanie analogów gonadoliberyn, które są antagonistami LHRH.
  • Chemioterapia – wykorzystuje się ją w zaawansowanej chorobie nowotworowej wraz z przerzutami. Dodatkowo stosowana jest w przypadku raka odpornego na leczenie hormonalne. Pozwala na wydłużenie okresu przeżycia oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. W niektórych przypadkach zastosowanie chemioterapii pozwala na uzyskanie lepszych efektów przy późniejszym powrocie do leczenia hormonalnego.
  • Obserwacja i oczekiwanie – jeśli nowotwór zostanie wykryty w swoim początkowym stadium rozwojowym zaleca się obserwowanie zmian i wykonywanie regularnych badań. Leczenie jest wówczas wdrażane dopiero w chwili gdy stwierdza się ze rak prostaty postępuje. Takie działanie umożliwia uniknięcie powikłań wynikających z leczenia radykalnego.
  • Leczenie eksperymentalne – w przypadku nowotworu prostaty stosuje się dwie metody leczenia, których efektów skuteczności jeszcze w pełni nie poznaliśmy – za pomocą doodbytniczej sondy oddziałuje się na zmianę nowotworową skoncentrowaną wiązką ultradźwiękową o wysokiej intensywności. Druga metoda to krioterapia czy miejscowe zamrażanie – stosuje się temperatury do -40 stopni.

Powikłania leczenia

Inwazyjne leczenie stosowane w raku prostaty może spowodować wystąpienie licznych, dokuczliwych powikłań i komplikacji, a pośród nich:

  • Problemy z wzwodem,
  • Problem nietrzymania moczu,
  • Owrzodzenie odbytnicy,
  • Biegunki,
  • Zwężenie dróg moczowych,
  • Zapalenie pęcherza moczowego,
  • Zapalenie odbytnicy,
  • Osteoporoza,
  • Impotencja,
  • Depresja,
  • Ginekomastia,
  • Niedokrwistość,
  • Wypadanie włosów,
  • Uderzenia gorąca,
  • Wzrost ilości tkanki tłuszczowej.

Rokowania

Jeśli nowotwór prostaty zostanie wykryty w swoim wczesnym stadium szanse na wyleczenie sięgają aż 90% – dla postaci bez przerzutów i naciekania na sąsiednie narządy.