Rak krtani – objawy, leczenie i rokowania

Rak krtani stanowi najczęściej występujący nowotworów w obrębie głowy oraz szyi. Aż około 95% jego przypadków to rak płaskonabłonkowy. Patrząc na lokalizacje zmiany wyróżniamy : raka nagłośniowego, raka głośni oraz raka podgłośniowego.

Jest to nowotwór, który zdecydowanie częściej dotyka panów, gdyż występuje u nich nawet o 10 razy więcej przypadków niż u pań. Najwięcej zachorowań notuje się w szóstej dekadzie życia.

Czynniki predysponujące / przyczyny

  • Palenie tytoniu,
  • Nadużywanie alkoholu,
  • Mężczyźni,
  • Rasa czarna,
  • Wiek powyżej 65 lat,
  • Narażenie na działanie szkodliwych substancji chemicznych (azbest, pył węglowy, kwas siarkowy),
  • Zakażenie wirusem HPV,
  • Refluks żołądkowo- przełykowy,
  • Przewlekłe zapalenie krtani,
  • Oparzenia krtani,
  • Urazy mechaniczne krtani,
  • Praca z wykorzystaniem głosu,
  • Ekspozycja na promieniowanie jonizujące,
  • niedobory witamin A, E oraz żelaza,
  • predyspozycje genetyczne.

Rodzaje/umiejscowienie

  • Rak głośni – ten rodzaj raka krtani stanowi aż około 50% wszystkich przypadków. Wyróżniający jest dla niego stosunkowo wolny rozrost oraz późne zajmowanie okolicznych węzłów chłonnych wśród najbardziej charakterystycznych objawów wyróżnia się zaburzenia mowy, które początkowo mogą mieć postać chrypki, a prowadzić nawet do bezgłosu, występują one dość wcześnie i towarzyszy im duszność.
  • Rak krtani okolicy nagłośniowej – stanowi 1/3 wszystkich przypadków raka krtani. W tym rodzaju bardzo charakterystyczny jest szybki rozwój choroby i wczesne występowanie przerzutów do okolicznych węzłach chłonnych. Wyróżniające są takie objawy jak podrażnienie gardła oraz uczucie przeszkody w gardle w czasie połykania.
  • Rak krtani okolicy podgłośniowej – jest najrzadziej występującą odmianą nowotworu tego narządu. Najczęściej bardzo wolno się rozwija i długo nie ujawnia żadnych objawów chorobowych.

Częstość zachorowań

W Polsce rak krtani stanowi jedynie 2% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe.

Każdego roku diagnozowanych jest około 2400 nowych przypadków, a z jego powodu umiera corocznie około 1600 osób w naszym kraju.

Objawy raka krtani

Symptomy jakie możemy obserwować uzależnione są od umiejscowienia nowotworu oraz stopnia jego zaawansowania.

Rak głośni:

  • Chrypka,
  • Bezgłos,
  • Świst krtaniowy,
  • Ból gardła.

Rak nadgłośni:

  • Poczucie przeszkody w gardle w czasie przełykania,
  • Podrażnienie gardła,
  • Ból w gardle w czasie przełykania,
  • Powiększony węzeł chłonny w rejonie szyi,
  • Ból gardła,
  • Chrypa,
  • Świst krtaniowy,
  • Duszność,
  • Niemożność przełykania stałych pokarmów.

Rak pogłośni:

  • Początkowo brak jakichkolwiek objawów,
  • Duszność wysiłkowa w późniejszym okresie,
  • Świst krtaniowy,
  • Chrypka,
  • Ból gardła.

Oprócz tego przy nowotworach krtani mogą pojawić się następujące symptomy:

  • Plucie krwią,
  • Kaszel,
  • Zmiana barwy głosu,
  • Nieprzyjemny zapach z ust,
  • Odkrztuszanie dużej ilości plwociny,
  • Jednostronny ból gardła,
  • Powiększenie węzłów chłonnych na szyi,
  • Osłabienie,
  • Zmęczenie,
  • Utrata masy ciała,
  • Bladość skóry.

Stadia zaawansowania

W przypadku nowotworów dotyczących głowy oraz szyi stosuje się klasyfikację zaawansowania klinicznego TNM, która dokładnie na podstanie poszczególnych cech określa jak bardzo rozsiane są zmiany po organizmie pacjenta.

T – stanowi określenie wielkości zmiany, podaje informacje na temat jego lokalizacji oraz szerzenia się w tkankach zdrowych.

N – stanowi określenie dla wielkość przerzutu do węzła chłonnego oraz podaje ilość węzłów, które zostały zajęte przez nowotwór.

M – stanowi określenie stopnia rozsiania choroby nowotworowej, informuje o istnieniu przerzutów do narządów odległych od guza pierwotnego.

W każdej z cech określany jest właściwy stopień zaawansowania liczbami od 0 do IV.

Diagnostyka

Badaniem pozwalającym na stwierdzenie raka krtani jest laryngoskopia w czasie której pobierane są wycinki z guza w celu przeprowadzenia badania histopatologicznego. Wykonuje się również szereg badań pomocniczych takich jak:

  • Tomografia komputerowa,
  • Badanie USG,
  • RTG klatki piersiowej,
  • Biopsja węzłów chłonnych.

Leczenie raka krtani

  • We wcześnie wykrytym raku krtani stosuje się laserowe usunięcie guza bądź radioterapię.
  • Jeśli choroba ma postać zaawansowaną stosuje się zabieg usunięcia krtani oraz po operacji radioterapię bądź leczenie skojarzone radio-chemioterapię. Po tym zabiegu lekarze wyprowadzają jednocześnie tracheostomię, która stanowi wyjście tchawicy na przedniej stronie szyi.
  • W niektórych przypadkach możliwe jest częściowe usunięcie narządu oraz zabiegi mikrochirurgiczne. W ten sposób pacjent zachowuje możliwość prawidłowego oddychania oraz mowy.
  • Wczesne stany nowotworu krtani pozwalają na usunięcie zmiany jedynie z zajętej struny głosowej bądź przeprowadzenie chordektomii czyli usunięcia jedynie chorej struny głosowej.

Profilaktyka

Podjęcie takich działań jak zaprzestanie palenia papierosów, spożywania alkoholu czy wyeliminowanie ze swojego otoczenia niesprzyjających czynników chemicznych, m.in. azbestu, kwasu siarkowego czy niklu pozwolą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu krtani.

Rokowania

Rokowania w przypadku raka krtani uzależnione są od jego umiejscowienia oraz stopnia zaawansowania.

  • W przypadku raka głośni 5 letnie przeżycie udaje się osiągnąć nawet u 90% pacjentów,
  • W przypadku raka nagłośni bez przerzutów do węzłów chłonnych 5 letnie przeżycie notuje się u 80% pacjentów,
  • W przypadku raka nagłośni z przerzutami do węzłów chłonnych 5 letnie przeżycie wynosi około 40%,
  • W przypadku raka pogłośni rokowania są znacznie gorsze,
  • Wcześnie wykryty rak krtani głośni oraz nagłośni daje możliwość nawet 100% wyleczenia.