Rola psychologa w przebiegu choroby nowotworowej

Każda ciężka choroba jest trudnym doświadczeniem. Jednak wyjątkowo silne emocje budzi szczególnie choroba nowotworowa. Odczucia, jakie jej towarzyszą, mają niekiedy bardzo gwałtowny charakter. Oczywiście wiele zależy od predyspozycji psychicznych, reakcji najbliższego otoczenia, ale i przebiegu samej choroby. Jednak najlepiej, kiedy chory jest pod stałą opieką psychologiczną, a nie jedynie onkologiczną. Poradnie i gabinety psychologiczne są w praktycznie każdym mieście i miasteczku.

Psycholog a rak na poszczególnych etapach choroby

Kiedy człowiek choruje fizycznie, to jednocześnie cierpi jego psychika. Dlatego tak ważne, aby nie zaniedbywać sfery emocji. Wiadomo, że onkolog skupi się na innych zadaniach niż czuwanie nad psychiką chorego. Natomiast przebieg leczenia mocno jest uzależniony od podejścia pacjenta. Na pewno trudniej pracuje się z osobami, które kompletnie nie radzą sobie z sytuacją i się poddają. Przed psychologami zatem ciężkie zadanie. Należy zarazem podkreślić, pojawienie się wielu emocji jest zupełnie naturalne. Niektóre z nich są charakterystyczne dla określonej fazy choroby, inne nie mijają albo nawet w ogóle się nie pojawiają. To kwestia indywidualnych predyspozycji.

Emocje typowe dla fazy diagnozy

Diagnoza niekiedy nie jest zaskoczeniem, ale jedynie potwierdzeniem wcześniejszych obaw. Niestety, ale zawsze wiąże się z wyjątkowo silnymi, nacechowanymi negatywnie odczuciami. To zawsze moment traumatyczny, który wymaga dobrego wsparcia psychologicznego. W zasadzie już wtedy warto rozpocząć pracę z psychologiem, który pomoże zrozumieć wszystkie pojawiające się emocje i pokaże sposoby radzenia sobie z nimi.

Faza diagnozy to przede wszystkim ogromny szok, nawet kiedy wiele wskazywało na nowotwór. Po prostu w tym momencie zostaje unicestwiona nadzieja na to, że nic złego się nie dzieje. Dlatego chory czuje zazwyczaj żal i ma poczucie niesprawiedliwości. To wywołuje lęk i rozpacz, co może przerodzić się w złość.

Odczucia pojawiające się w fazie leczenia

Podczas drugiej fazy pacjent z reguły jest już oswojony z chorobą. Jednak nie oznacza to pogodzenia się z nią. Większość emocji wtedy się pojawiających ma związek z procedurami terapeutycznymi, a przede wszystkim skutkami ubocznymi leczenia. Chory obawia się bólu i możliwych komplikacji pooperacyjnych. Jednocześnie czuje pewną bezradność, co ma związek z osłabieniem organizmu poddanego np. chemioterapii. Często też występuje wstyd wynikający z braku samodzielności i konieczności proszenia o pomoc. Bez pomocy psychologa pacjent łatwo ulega zniechęceniu i może tracić chęć walki o zdrowie.

Emocje związane z fazą remisji i zakończeniem leczenia

Teoretycznie wydaje się, że ta faza powinna być pozbawiona negatywnych odczuć. Jednak praktyka pokazuje, że właśnie wtedy wielu pacjentów przechodzi gwałtowne załamanie. Niekiedy pojawia się nawet depresja. To na pewno bardzo wyczekiwany moment. Natomiast ponownie zmieniają się okoliczności. Chory musi sobie układać życie na nowo. Strach przed powrotem do regularnych aktywności, pracy czy życia towarzyskiego nie jest zatem niczym dziwnym. Jednocześnie trudno całkowicie zapomnieć o chorobie, ponieważ zawsze istnieje obawa przed przerzutami lub nawrotem nowotworu.

Trud fazy czwartej

W wielu przypadkach nawrót nowotworu lub przerzut okazuje się nawet trudniejszy niż etap diagnozy. To czas, kiedy często zanika nadzieja na zwycięską walkę z chorobą i powrót do zdrowia. Dlatego poza lękiem, rozpaczą i złością rodzi się również strach przed śmiercią. Jednocześnie pacjenta ogarnia bezsilność.

Lęki w fazie piątej

Faza przedterminalna i terminalna oznacza nikłe szanse na wyzdrowienie. Narasta strach przed bólem i śmiercią. Ten etap wymaga szczególnego wsparcia ze strony psychologa. Co więcej, opieka psychologiczna powinna obejmować wtedy zarówno chorego, jak i jego najbliższych. Podstawowym zadaniem okazuje się przygotowanie obu stron do rozstania, a jednocześnie minimalizowanie bólu psychicznego.

Trudna rola psychologa w przebiegu choroby nowotworowej

Pomoc psychologa jest w zasadzie niezbędna na każdym etapie choroby. To nie tylko kwestia wsparcia w przeżywaniu wyjątkowo trudnych emocji, ale także zrozumienia i akceptacji całej sytuacji. Psycholog wysłuchuje chorego po to, aby pokazać mu sposoby na rozładowanie emocji i przygotować na poszczególne fazy. Jednocześnie pracuje z najbliższymi pacjenta, którzy również potrzebują pomocy psychologicznej.

Źródło:
Psycholog w Poznaniu
ul. Gwarna 13/16