Co to jest skala VAS (skala oceny bólu) i jak się jej używa?

VAS to z j. angielskiego Visual Analogue Scale czyli Wizualna Skala Analogowa. Jest to prosta metoda służąca w medycynie onkologicznej i nie tylko do oceny skuteczności leczenia przeciwbólowego u pacjentów.

Ból jest elementem choroby niezwykle trudnym do zmierzenia, zbadania czy zdiagnozowania. Wynika to z faktu rożnego jego odczuwania i odmiennej wrażliwości poszczególnych osób.

Lekarze jednak są zmuszeni do określania jego skali w celu dobierania odpowiednich leków do łagodzenia tych dolegliwości. Zgodnie z piramidą leczenia bólu drogę rozpoczyna się od tych najsłabszych i nie powodujących uzależnień.

Wizualna Skala Analogowa

Wizualna skala Analogowa przypomina linijkę, może mieć długość mniej więcej 10 centymetrów, gdzie 0 to zupełny brak dolegliwości bólowych, zaś 10 to najsilniejszy ból jaki tylko możemy sobie wyobrazić.

Dla lepszego rozumienia testu przez szersze grupy pacjentów stosuje się dodatkowo oznaczenia w postaci uśmiechniętej buźki przy braku bólu oraz smutnej przy najsilniejszym. Na większości przyrządów stosuje się również oznaczenia kolorystyczne – od zieleni, przez żółty, pomarańczowy aż do czerwieni.

Badanie jest regularnie powtarzane. Pacjent ma za zadanie wskazać na przedstawionej mu skali za pomocą palca lub ustawić suwak w miejscu, które określa intensywność bólu jaki odczuwa. Porównanie wyników z kilku tygodni daje wiarygodny pomiar umożliwiający określenie czy dotychczasowe metody łagodzenia uporczywego bólu są dostatecznie skuteczne.

Zalety badania

Dodatkową zaletą tego badania jest możliwość uzyskania z jego zastosowaniem danych statystycznych dających nam m.in. informację dotyczącą dolegliwości bólowych ogólnie w przypadku chorób nowotworowych jak również w konkretnych zmianach rakowych. Takie informacje prowadzą do opracowywania skuteczniejszych metod terapeutycznych.

Przed przeprowadzeniem badania lekarz powinien upewnić się, ze chory rozumie znaczenie skrajnych wartości. Tylko pełne zrozumienie i świadomość czym jest ból nie do zniesienia umożliwia trafne zdiagnozowanie.