Co to jest wodobrzusze nowotworowe?

Wodobrzusze samo w sobie chorobą nie jest. Stanowi jednak jej objaw, w wielu przypadkach dość niepokojący, gdyż pojawia się najczęściej jako skutek intensywnego rozwoju schorzenia lub świadczy o jego silnie zaawansowanym stadium.

Co to jest wodobrzusze?

Można by stwierdzić, że już sama nazwa przypadłości jest dla nas wyjaśnieniem czym właściwie ona jest. Jednak nie w pełni. Aby dokładnie ją zrozumieć konieczne jest uściślenie.

Słysząc „wodobrzusze” możemy uznać, że w brzuchu zgromadziła się woda. Jednak nie woda tylko płyn surowiczy i nie w brzuchu tylko w jamie otrzewnowej.

Płyn surowiczy występuje w tej lokalizacji normalnie również u osób zdrowych jednak, jego wydzielanie i wchłanianie jest odpowiednio wyregulowane dzięki czemu nie pojawiają się nadmiary.

Jama otrzewnowa to przestrzeń pomiędzy otrzewną ścienną, która wyściela od wewnątrz jamę brzuszną oraz otrzewną trzewną, która pokrywa narządy wewnętrzne.

Płyn w jamie otrzewnowej może występować w przypadku szeregu chorób, również przy niektórych nowotworach, szczególnie tych lokalizujących się w jamie brzusznej. W skrajnych przypadkach może dojść do wytworzenia się aż około 20 litrów płynu surowiczego.

Przy jakich nowotworach występuje wodobrzusze?

Symptom ten pojawia się u co najmniej połowy pacjentów z nowotworami w obrębie jamy brzusznej oraz miednicy.

Powszechny jest w przypadku:

• raka błony śluzowej trzonu macicy
• raka jajnika
• raka wątroby
• raka jelita grubego
• raka żołądka
• raka trzustki.

Nieco rzadziej spotykane jest przy nowotworach prostaty oraz przy czerniaku złośliwym.

Wodobrzusze = powód do niepokoju

Zdarzają się przypadki, że pojawienie się wodobrzusza stanowi pierwszy wyraźny sygnał rozwijającego się stanu chorobowego u danej osoby, jednakże najczęściej jego wystąpienie jest niepokojącym symptomem.

Zgromadzenie się płynu w jamie otrzewnowej skłania bowiem do podejrzewania iż choroba przeszła już do swojej fazy terminalnej i choremu pozostało niewiele czasu.

Badania

Samo stwierdzenie wystąpienia wodobrzusza nie stanowi jeszcze pełnej diagnozy.

Nie znamy jego przyczyny i dokładnego umiejscowienia stanu chorobowego, tak więc konieczne jest wykonanie kolejnych dokładniejszych badań.

• Pobranie próbki płynu w celu wykonania badań cytologicznego oraz biochemicznego – pozyskanie próbki odbywa się poprzez powłoki skórne,
• Badanie poziomu konkretnych markerów nowotworowych z krwi,
• Laparoskopia,
• Endoskopowe USG.

Nie bagatelizujmy objawów

Bardzo często pacjenci w początkowej fazie wodobrzusza bagatelizują problem uznając, że zwyczajnie przybrali na wadze. Jednak wizyta u lekarza powinna rozwiać wszelkie wątpliwości.

Na samym początku powiększenie dotyczy bocznych części brzucha sprawiając że są one uwypuklone a przód wręcz spłaszczony. Taki stan nazywany jest żabim brzuchem.

W miarę napełniania się jamy otrzewnowej brzuch staje się coraz bardziej wypukły, naprężony i gładki, pępek przestaje być zapadnięty, a u niektórych osób nawet wystaje. U części pacjentów dodatkowo diagnozowana jest przepuklina pępkowa.

Przy dużej ilości płynu występuje również tzw. objaw chełbotania czyli odpowiednio wzburzona fala płynu w czasie badania uderza o ścianę brzucha przy której znajduje się ręka lekarza.

Większość lekarzy będzie potrafiło zdiagnozować wodobrzusze już w czasie badania palpacyjnego. Jeśli to pierwsza faza rozwoju tego schorzenia może wesprzeć się badaniem z zastosowaniem ultrasonografu.

Leczenie

Postępowanie terapeutyczne w przypadku wodobrzusza uzależnione jest od przyczyny jego wystąpienia. W niektórych schorzeniach sprawdza się leczenie farmakologiczne oparte na podawaniu leków moczopędnych.

Jednak jeśli wodobrzusze pojawiło się na skutek choroby nowotworowej najczęściej rezultaty są marne. Wykorzystuje się więc inne sposoby.

Paracenteza – zabieg, który polega na wkłuciu igły przez powłoki brzusznej do jamy otrzewnowej i mechanicznym upuszczeniu płynu. Specjaliści przyjmują zasady, które wspomagają bezpieczeństwo pacjentów.

Przykładowo przy pierwszym zabiegu nie upuszcza się więcej niż 2 litry płynu, a przy upuszczeniu 5 litrów konieczne jest podanie leków – albumin lub innych krystaloidów, dzięki czemu rosną szanse na uniknięcie powikłań przede wszystkim spadku ciśnienia tętniczego krwi.

Jeśli u chorych z wodobrzuszem nerki i wątroba pozostają zdrowe mogą oni zostać zakwalifikowani do operacji przez szyjnego wewnątrzwątrobowego zespolenia wrotno-żylnego. Jej zadaniem jest zmniejszenie ilości płynu jaki zbiera się w brzuchu.

Pacjenci paliatywni

U chorych w terminalnej fazie choroby nowotworowej odciąganie płynu nie ma właściwości leczniczych. Ma jedynie poprawić jakość życia.

A to w tym czasie z pewnością niezwykle dużo. Jeśli chory leży w łóżku, przebywa w ośrodku opieki paliatywnej, hospicjum czy w domu można dokonać założenia specjalnego cewnika.

Przeprowadzane jest to w znieczuleniu miejscowym, później w razie potrzeby pielęgniarka ma możliwość odciągnięcia nadmiaru płynu.