Jak złagodzić skutki uboczne chemioterapii?

Chemioterapia z całą pewnością stanowi jeden z najskuteczniejszych sposobów walki z komórkami rakowymi.

Jednak leki, które w czasie jej trwania podawane są chorym nie wybierają pojedynczych komórek, nie potrafią trafnie rozpoznać jedynie tych chorych i powodują zniszczenia w licznych strukturach naszego organizmu.

Co sprawia, że odczuwamy dyskomfort i nasilające się skutki uboczne, na które poszukujemy skutecznego remedium.

Łagodzenie skutków chemioterapii

1. Wypadanie włosów – ten objaw uboczny jest powszechny i występuje u większości chorych. Już na samym początku leczenia warto skorzystać z pomocy psychologa i pomóc samemu sobie w zaakceptowaniu faktu okresowej utraty owłosienia (bo włosy wypadną nie tylko na głowie). Po zakończeniu chemioterapii włosy odrosną i w większości przypadków są silniejsze i ładniejsze niż przed rozpoczęciem leczenia. Gdy zaakceptujemy fakt pozbawienia nas na pewien okres czasu włosów najlepiej je zgolić. Z pewnością łatwiejsza będzie taka jednorazowa decyzja od stopniowego obserwowania jak się przerzedzają.

2. Nudności i wymioty – to również bardzo powszechny objaw, w którego łagodzeniu większość lekarzy pomaga farmakologicznie, konieczne jest jednak poinformowanie, że nam dokucza. Terapia przeciwwymiotna powinna zostać wdrożona możliwie jak najwcześniej aby nie pojawił się psychiczny schemat chemia = wymioty. Na złagodzenie wymiotów będzie mieć również wpływ to jak jemy – posiłków powinno być dużo, jednak bardzo niewielkich. Pamiętajmy o spożywaniu dużej ilości płynów jednak tylko w czasie pomiędzy posiłkami nigdy gdy jemy i bezpośrednio po tym. Stosujmy przekąski i nie dopuszczajmy do pojawienia się przejedzenia lub uczucia głodu.

3. Supresja – ten skutek uboczny zostanie zaobserwowany przez lekarza w badaniach kontrolnych, my możemy odczuwać osłabienie i zmęczenie. Termin oznacza okresowe zmniejszenie produkcji składników krwi przez szpik kostny, co może doprowadzić do anemii i innych groźnych zmian. Wszelkie zmiany w samopoczuciu, bóle i inne dolegliwości w czasie chemioterapii należy zgłaszać lekarzowi prowadzącemu.

4. Anemia – czyli niedokrwistość związana jest z osłabioną produkcją czerwonych krwinek i płytek krwi. Jeśli pacjent odczuwa zmęczenie i ospałość powinien zgłosić swoje dolegliwości lekarzowi. Anemia może mieć różny przebieg, w skrajnych przypadkach wymagający transfuzji krwi.

5. Neutropenia – w szpiku kostnym dochodzi do upośledzenia podstawowych struktur białych krwinek, które odpowiedzialne są za odporność organizmu, a co za tym idzie może dojść do pojawienia się groźnych infekcji a nawet chorób bezpośrednio zagrażających życiu. Lekarzowi zgłaszamy podstawowe objawy mogące świadczyć o pojawieniu się najmniejszej infekcji, aby możliwe było natychmiastowe zastosowanie leczenia. Zwrócić szczególna uwagę należy na : wysypkę, biegunkę, gorączkę, objawy przeziębienia, drgawki, nocne pocenie się, swędzenie, zaczerwienienie lub ból okolic rany.

6. Biegunka – ta szczególnie ostra spotykana jest jedynie u pewnego odsetka chorych, jednak przy nawet nieznacznych problemach gastrycznych konieczne jest unikanie odwodnienia. Ważne jest picie dużej ilości płynów, unikanie mleka i jego przetworów oraz ciężkostrawnego jedzenia, obserwowanie swojego organizmu czy nie daje oznak odwodnienia – zawroty głowy, suchość jamy ustnej, zmniejszenie wydawania moczu. Wskazane jest również spożywanie dużych ilości bananów i innego pożywienia bogatego w potas. Konieczne jest poinformowanie lekarza o pojawieniu się biegunki i przyjmowanie odpowiednich leków, które pomogą jej zapobiegać.

7. Zmiany smaku oraz zapachu – u niektórych chorych w czasie leczenia pojawiają się znaczące zmiany w smaku oraz zapachu, co odbiera apetyt i utrudnia spożywanie posiłków. Zbyt silne odczuwanie zapachów może wywoływać mdłości, zaś smak jak określają chorzy zmienia się w taki sposób że odczuwają metaliczny posmak spożywanych dań. W tym okresie najlepiej jeść to na co ma się ochotę unikając zbyt dużych porcji i ciężkostrawnych dań. Ten skutek uboczny najczęściej wraca do normy po zakończeniu leczenia.

8. Owrzodzenie jamy ustnej – w jamie ustnej oraz gardle na skutek podawania chemioterapii może dojść do rozwoju groźnych infekcji. Wszelkie zaczerwienienia, obrzęki czy owrzodzenia należy niezwłocznie zgłaszać lekarzowi prowadzącemu. Jeśli pojawiają się częste zapalenia gardła konieczne może być pobranie dodatkowego wymazu z gardła w celu stwierdzenia infekcji i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Aby zminimalizować ryzyko rozwoju infekcji w jamie ustnej oraz gardle warto przed rozpoczęciem chemioterapii odbyć kontrolna wizytę u stomatologa połączoną z naprawą ubytków i oczyszczeniem zębów.

9. Zmęczenie – jest powszechnym skutkiem ubocznym chemioterapii, może stanowić skutek niedokrwistości i wymagać odpowiedniego leczenia farmakologicznego. W wielu przypadkach zmęczenie mija wraz z zakończeniem leczenia, u niektórych osób konieczne jest jego niwelowanie i odpowiednia terapia lecznicza. W celu zmniejszenia zmęczenia : regularnie odpoczywaj i śpij te dwa elementy są niezwykle istotne dla szybszej regeneracji organizmu po wyniszczającym leczeniu. Jeśli lekarz wyrazi zgodę regularnie ćwicz aby mieć więcej energii. Nie wstydź się prosić o pomoc, korzystaj z niej.

10. Inne – inne skutki uboczne takie jak : zaburzenia w pracy serca oraz płuc, słabość, wysypki, infekcje, negatywne skutki w układzie nerwowym, zaparcia, mrowienia w dłoniach i stopach, utrata równowagi, spadek koordynacji czy bóle gardła występują najczęściej czasowo i leczone są objawowo. W większości przypadków ustępują po zakończeniu leczenia. Niektóre z nich u pojedynczych pacjentów utrzymują się przez nieokreślony okres czasu.