Opieka nad pacjentem paliatywnym

Zaawansowany poziom dzisiejszej medycyny pozwala na skuteczne i całkowite wyleczenie wielu schorzeń, które jeszcze stosunkowo niedawno uchodziły za nieuleczalne lub śmiertelne. Pomimo tego nadal funkcjonuje wiele chorób, zaliczanych do tych w których wyleczenie jest niemożliwe, a sami borykający się z nimi pacjenci obejmowani są holistyczną opieką, której celem jest złagodzenie nieprzyjemnych objawów, zminimalizowanie bólu oraz strachu i cierpienia oraz „zapewnienie możliwości życia aż do śmierci”.

Czym jest opieka paliatywna?

Termin paliatywny pochodzi od łacińskiego słowa palium, oznaczające płaszcz, czyli w dosłownym tłumaczeniu to zapożyczenie językowe miało oznaczać okrycie osoby nieuleczalnie chorej płaszczem i roztoczenie nad nią opieki, do końca jej życia i zapewnienie godnych warunków odejścia.

Opiekę paliatywną nazywamy holistyczną czyli całościową, oznacza to że nie ogranicza się ona jedynie do jednej strefy życia chorego ale bierze pod uwagę wszelkie jego potrzeby. Świadczeniem takich usług zajmują się hospicja – zarówno stacjonarne jak i domowe, szpitalne oddziały paliatywne ale również różnego rodzaju domy opieki oraz bliscy opiekunowie domowi chorych.

Rodzaje wsparcia

Osoba nieuleczalnie chora objęta opieką paliatywną może liczyć na:

• Pomoc lekarską dostosowaną do potrzeb oraz przewidzianą 7 dni w tygodniu przez całą dobę,
• Przeprowadzanie zabiegów i leczenia paliatywnego, których zadaniem jest zmniejszenie bólu i innych dolegliwości w celu ułatwienia funkcjonowania, np. w paliatywnej opiece nowotworów zmniejsza się rozmiary guzów,
• Pomoc rehabilitanta w zależności od indywidualnych potrzeb chorego,
• Opieka pielęgniarska,
• Wsparcie psychologiczne zarówno dla chorego jak i dla jego bliskich i opiekunów,
• Wsparcie duchowe – jeśli chory ma taką potrzebę może liczyć na wizyty kapłana i udzielanie przez niego odpowiednich sakramentów.

Problemy opieki paliatywnej

W wielu przypadkach osoby terminalnie chore są niejako przywiązane do łóżka wymagają więc wzmożonych zabiegów pielęgnacyjnych. Ich opiekunowie muszą być przygotowani na:

• Wielokrotną zmianę pieluch,
• Pomoc w takcie jedzenia i picia lub w skrajnych przypadkach karmienie innymi dostępnymi metodami np. poprzez sondę do żołądka, gdy spożywanie posiłków jest upośledzone w wyniku zmian w jamie ustnej lub innych dolegliwości jak nudności, wymioty, biegunki,
• Regularną zmianę pozycji ciała w celu zminimalizowania odleżyn, wykonywanie masaży oraz oklepywania ciała oraz przeprowadzanie całkowicie kompleksowej kuracji antyodleżynowej,
• Pilnowanie odpowiedniego podawania leków,
• Kontrolę dolegliwości bólowych i dopasowywanie form jego łagodzenia,
• Pilnowanie zmian opatrunków.

Kto zajmuje się wykonywaniem zadań opieki paliatywnej?

Większość czynności przeprowadzana jest przez wykwalifikowany personel medyczny. Kwestie pielęgnacyjne uzależnione są od miejsca w jakim przebywa chory. Jeśli korzysta z pomocy hospicjum domowego to wiele obowiązków spada na jego domowych opiekunów, którzy zostaną odpowiednio poprowadzeni przez specjalistów. Zaprezentują oni jak wykonywać wszelkie niezbędne czynności przy chorym.

W hospicjach stacjonarnych oraz na szpitalnych oddziałach większość opieki przejęta zostaje przez wykwalifikowany personel medyczny oraz przez wolontariuszy wspierających ich działania.

Wybór chorego

W większości przypadków osoby terminalnie chore wyrażają życzenie aby w miarę możliwości w tym ostatnim czasie swojego życia pozostać we własnym domu. W ich odczuciu jest to najbardziej komfortowe miejsce do umierania. Jeśli więc jest możliwość i lekarz wyrazi zgodę to najwłaściwszym rozwiązaniem będzie spełnienie woli osoby terminalnie chorej i korzystanie z hospicjum domowego.

Psychika chorego

W ostatnim czasie życia niezwykle ważne jest właściwe podejście do chorego i rozmawianie we właściwy sposób. Istotne jest rozumienie zmian w jego zachowaniu, które są bezpośrednio związane z sytuacją w jakiej się znalazł. Niezwykle ważne są również emocje i odczucia najbliższych opiekunów.

Opieka paliatywna to okres niezwykle trudny i wyczerpujący dla samego chorego oraz dla jego najbliższych opiekunów. W tym czasie nikt nie powinien bać się prosić o pomoc i korzystać z tej która jest nam oferowana.

Personel medyczny sprawujący na co dzień opiekę nad osobami terminalnie chorymi jest silnie obciążony psychicznie. Ludzie Ci powinni mieć zapewnioną możliwość regularnych konsultacji psychologicznych, jak również prowadzić aktywny tryb życia, aby prawidłowo funkcjonować.

Podsumowanie

Pewne jest iż opieka paliatywna może być prowadzona wedle różnych schematów. Wymaga jednak całościowego podejścia i troski o wszelkie elementy życia chorego. Jej celem jest zapewnienie spokojnego umierania ale również życia do ostatnich dni.