Chemioterapia paliatywna – zalety i wady

Paliatywne formy leczenia mają na celu zapewnienie osobom nieuleczalnie chorym jak najlepszych warunków życia i komfortu w czasie jaki im pozostał. W tych postępowaniach nie ukierunkowujemy się na całkowite wyleczenie, a na złagodzenie dolegliwości bólowych, minimalizowanie innych objawów chorobowych oraz dolegliwości które wystąpiły jako skutek zasadniczego leczenia.

W chorobach nowotworowych chemioterapię wykorzystuje się jako formę leczenia paliatywnego. Odpowiednio dobrane substancje lecznicze pozwalają na ograniczenie rozległości nowotworu, co jednocześnie zmniejsza jego ucisk na okoliczne tkanki i łagodzi ból.

Zalety chemioterapii paliatywnej

Pośród niewątpliwych plusów stosowania chemicznego leczenia w zawansowanym stadium choroby nowotworowej wyróżnić należy złagodzenie takich dokuczliwych objawów jak:

• Gorączka,
• Duszności,
• Bezsenność,
• Napady padaczkowe,
• Drgawki,
• Nudności,
• Wymioty,
• Biegunki,
• Ból związany z patologicznymi złamaniami kości,
• Ból związany z wyniszczeniem nowotworowym,
• Krwawienia z układu pokarmowego.

Wady chemioterapii paliatywnej

W ostatnim czasie na łamach „British Medical Journal” ukazały się wyniki badań, które ukazują, iż chemioterapia paliatywna nie zawsze ma same zalety.

Przedstawiają one, że pacjenci, którzy poddani byli chemii w zaawansowanej fazie choroby rzadko umierali tam gdzie chcieli, sporadycznie otrzymywali taką opiekę jakiej oczekiwali i dodatkowo znacznie częściej od innych byli poddawani inwazyjnym zabiegom, takim jak wentylacja mechaniczna czy resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Chemioterapia paliatywna z pewnością pomaga w złagodzeniu objawów i dolegliwości bólowych, wydłuża również czas przeżycia. Badania pokazują także, że większość pacjentów chce jej zastosowania nawet jeśli miałaby wydłużyć czas przeżycia jedynie o tydzień.

Leki w chemioterapii

W przypadku większości nowotworów konieczne jest stosowanie kilku leków jednocześnie. Takie leczenie skojarzone pozwala na skuteczniejsze łagodzenie objawów.

Monoterapia stosowana jest sporadycznie w leczeniu paliatywnym.

Schemat leczenia i odpowiednie leki dopasowywane są indywidualnie, określają one również długość cykli chemii i przerw pomiędzy nimi. W chemioterapii zastosowanie znajdują leki cytotoksyczne, niekiedy inne leki o działaniu pomocniczym.

Podział leków stosowanych w chemioterapii

1. Antymetabolity – ich działanie polega na zahamowaniu aktywności enzymów, które biorą udział w syntezie kwasów nukleinowych, wbudowują się w ich strukturę. Przykładowe nazwy leków w tej grupie : kapecytabina, metotreksat, arabinozyd cytozyny, 5-fluouracyl, kladrybina, fludarabina, pemetreksed, gemcytabina.
2. Leki alkilujące – jest to najstarsza znana grupa leków cytotoksycznych. Wywołuje ona uszkodzenia DNA poprzez reakcje chemiczne. Przykłady : chlorambucyl, busulfan, ifosfamid, cyklofosfamid, temozolomid.
3. Inhibitory topoizomerazy – powodują zahamowanie prawidłowej syntezy kilku enzymów w dwuniciowym DNA. Przykłady : irynotekan, topotekan, tenipozyd, etopozyd.
4. Analogi platyny – powodują uszkodzenia DNA poprzez wytwarzanie nieprawidłowych wiązań pomiędzy nicią DNA a związkami platyny. Przykłady ; karboplatyna, cisplatyna, oksaliplatyna.
5. Inhibitory wrzeciona mitotycznego – hamują prawidłowy proces podziału komórkowego. Przykłady : docetaksel, pakitaksel.